Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
lait
laitéis
láithreach
láithreán
láithriú
laitís
láma
lámh
lámhacán
lámhach
lamháil
lámhainn
lámhaíocht
lamháltas
lámhcheird
lámhchleasaí
lámhdhéanta
lámhleabhar
lamhnán
lámhscríbhinn
lámhscríbhneoireacht
lámhscríofa
lampa
lámh bain2 (láimh in abairtí áirithe) an ghéag ón ngualainn anuas; crobh, an chuid den ghéag ón rosta anuas; páirt (lámh chúnta, lámh a bheith agat i rud); riar, stiúradh (cúram a ghlacadh ar láimh); scil (tá an-lámh aige); obair (rinne sé an-lámh air); comhiarracht (ag obair as láimh a chéile); coinneáil, cosaint (tugadh ar láimh é); cúram (faoi láimh dochtúra); gealltanas (seo mo lámh duit); diúltú (droim láimhe a thabhairt le duine); foréigean, neart (lámh láidir, an lámh uachtair); síniú (cuir do lámh leis sin); peannaireacht, scríobh (is deas an lámh atá aige); biorán (lámha cloig); an chuid de rud a mbeirtear greim air (lámh buicéid, maide rámha); tomhas (le capall) ceithre horlaí, (le hiasc, plandaí etc.) trí cinn ► láimh le in aice le
TORTHAÍ GAOLMHARA
SAN FHOCLÓIR BEAG
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
foréigneach, a imríonn an lámh láidir
foréigean, lámh láidir
i do sheasamh cruinn díreach agus do lámha le do thaobh agat mar a bhíonn saighdiúir
an log faoin lámh mar a dteagmhaíonn sí leis an ngualainn; cúinne (ascaill an ghleanna); góilín mara
caitheamh liathróide os cionn láimhe nó á rolladh ar an talamh chun na sprice
lámh lúbtha ag an uillinn
lámh chraplaithe
craplaithe sa lámh; gann i gcuidiú
beart de rudaí á iompar ar bhacán na láimhe
gléas iompair le roth amháin a sháitear leis na lámha
fáscadh ar dhuine idir an dá lámh le cion air
imeartas láimhe; scéiméireacht; seiftiúlacht, clisteacht
uirlis phollta a chastar leis an lámh
píosa caol géar miotail le rudaí a ghreamú dá chéile; dealgán (biorán cniotála); lámh (cloig)
lámh oscailte; lán láimhe (bos uisce); boiseog (bos sa leiceann); páirt leata de rud (bos camáin, bos maide rámha)
lámh iarainn ar dhoras a bhuailtear chun go n-osclófaí duit
fáinne nó slabhra ornáideach ar chaol na láimhe
muileann láimhe le harbhar a mheilt
árthach agus lámh air chun uisce nó leacht eile a iompar ann
lámh chúnta a laghdaíonn ualach ar bith, cuidiú, cúnamh
an chuid thanaí de rud (caol na láimhe, caol an droma); slat chaol, tuige
dhá shliogán adhmaid nó eabhair a chnagtar i gcoinne a chéile sa lámh mar thionlacan le damhsa, le hamhrán, agus le ceol giotáir
lámh uachtair
níos aclaí leis an lámh chlé ná leis an lámh dheas; tútach, liobarnach
an lámh chlé; an dorn clé; duine ciotach, ciotachán
árthach miotail chun uisce a bheiriú, a bhfuil píopa agus clár agus lámh air
ciotóg; an taobh den chorp ar a mbíonn an lámh lú scil, etc. i gcás fhormhór ndaoine (ar do chlé, deas agus clé)
seirbhís eaglasta ina ndéantar lánbhaill den eaglais de dhaoine, dul faoi lámh easpaig
an ceantar thart nó in aice láimhe; muintearas, comharsanúlacht
bogadh nó gluaiseacht dá laghad (do lámh a chorraí; corraigh thú féin); tógáil, adhaint (is furasta é a chorraí)
(cois in abairtí áirithe) ceann de na géaga a úsáidtear chun siúil; aon ní cosúil leis seo (cos boird, cos pota); clúdach coise (cos treabhsair); lámh, feac, sáfach (cos spáide, cos scine, cos casúir, cos fuipe); an chuid íochtarach (cos leapa)
leibhéal, ré (siúl ar an gcothrom, ar chothrom na talún); cóimhéid, comard (níl a chothrom den bhia aige); cóir, ceart (tabhair cothrom na Féinne dó); lámh uachtair (tá sé deacair cothrom a bhaint de)
lámh mhór; ladar, lapa; lán láimhe; gléas le dhá pháirt d'inneall a ghreamú nó a scaoileadh
fás mór ard a bhfuil stoc is géaga is duilleoga air; polla, cuaille (crann loinge, crann brataí); lámh, stoc (crann spáide, crann speile); seafta, bíoma (crann deirice); fráma, déantús adhmaid (crann na páise, crann tógála); giota adhmaid a d'úsáidtí i gcrannchur (cuirimis ar chrainn é; ar mo chrann atá sé); adhmad (cos chrainn, saor crainn)
lámh; lapa, crúca
corraí nó suaitheadh tobann a bhaint as rud (chroith sé a cheann, chroith sé lámh liom); leathadh (síol a chroitheadh, salann a chroitheadh ar rud); beartú, sméideadh (chroith sé an bata liom, a cheann orm)
trasna ar a chéile (bhí a lámha crosach aici)
aon rud atá lúbtha ar dhéanamh an duáin; crúb, lapa, lámh
féith, féitheog; preab na fola sa chorp; rí na láimhe; caoluisce, góilín; feadóg, fliúit
buille le cúl na láimhe; buille snámha ar chúl do chinn san uisce
a dhéanann nó a thugann cúnamh (lámh chúnta, múinteoir cúnta)
bos na láimhe; buille
an lámh dheas
an lámh dheas nó dorn na láimhe deise; buille de dheasóg
taobh deas, taobh na láimhe deise; áit chuí (ar dheis na gréine); caoi, seans (ar rud a dhéanamh); dea-ord nó buntáiste; bailchríoch
taobh na láimhe deise; ar aon treo le gluaiseacht lámha cloig nó le himeacht na gréine (casadh deiseal, ar deiseal)
gan glacadh le rud (ná diúltaigh é); a rá nach mbeidh baint ná páirt agat le rud nó duine; droim láimhe a thabhairt le rud (diúltú don diabhal); lagú (tá an ghrian ag diúltú); seachaint, druidim siar (tá siad ag diúltú romhainn)
lámh, dorn; lán doirn
lámh nó greim láimhe ar speal, etc.; pionna
lámh agus í dúnta go dlúth (agus na méara fillte sa dearna); buille de dhorn; lán doirn; miosúr sé horlaí nó mar sin; lámh nó cos uirlise (dorn claímh)
