TORTHAÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
mór aid1 toirtiúil (teach mór); iomadúil (suim mhór airgid, scata mór daoine); fada (aois mhór); ard (clú mór); fial (croí mór); fairsing (difríocht mhór); dian (pian mhór); láidir (fonn mór cainte; gaoth mhór); tábhachtach (ócáid mhór); príomh- (an doras mór); bródúil (tá sé mór as féin); luite le, tugtha do (dream mór peile) ► mór le cairdiúil le, ceanúil air ► mór is fiú mórchúis, éirí in airde ► ní mór do is éigean do ► nach mór beagnach ► ní mó ná ar éigean (ní mó ná go gcreidim é) ► níos mó a thuilleadh, feasta (ná habair sin níos mó) ► fir1 duine nó rud mór (an mór is an beag); carthanacht (mór a dhéanamh le duine); bród (tá an mór sa duine sin)
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
nach bhfuil mór (teach beag); nach bhfuil fásta suas (páistí beaga); nach bhfuil chomh mór (an ceann beag); nach bhfuil fada (tamall beag); nach bhfuil ard (torann beag); nach bhfuil iomlán nó nach maireann i bhfad (faoiseamh beag); nach bhfuil mórthairbheach (pinginí beaga a shaothrú); nach bhfuil i bhfad uainn (ar ball beag); nach bhfuil iomadúil (scata beag); atá sóisearach (Brian beag); ar díol ceana é (a mháthair bheag); ar díol trua nó tarcaisne é (duine beag dearóil)
ach sa bheag, nach mór (beagnach céad ceann; iad go léir beagnach)
an méid is lú daoine nach mór a bheith i láthair ag cruinniú sula bhféadfar an gnó a dhéanamh go hoifigiúil
duine baineann clainne; cailín, bean óg (a iníon ó!)(le ceannlitir mhór) foirm aithisc nó teideal cúirtéise roimh ainm mná nach bhfuil pósta (Is í seo Iníon Uí Bhriain)
(le duine, rud) meáchan mór a bheith ann; tiubh (cré throm); raidhsiúil (bhí fómhar trom acu i mbliana); géar (gortú trom, cathú trom); dian (ná bí trom ar na páistí); caifeach (bheith trom ar bhróga, ar éadach; nach tú atá trom ar airgead); domhain, fuaimintiúil (ar chúiseanna troma tathagacha); ciaptha (is í m'intinn atá trom); torrach (trom ar leanbh); dú-, dorcha (trom gorm, trom dearg)