Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
rosc
rosta
rósta
róstadh
rostram
rosualt
rótar
roth
rothaí
rothán
rothar
rótharraingt
rothlú
rua
ruacan
ruachan
ruacht
ruadhó
ruagaire
ruaig
ruaigeadh
ruaill
ruaille buaille
roth fir3 fráma ciorclach a chasann ar acastóir (roth rothair, roth stiúrtha, roth muilinn); rud a chasann ar nós rotha (rothaí an tsaoil; d'iompaigh an roth air)
TORTHAÍ GAOLMHARA
SAN FHOCLÓIR BEAG
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
pionna nó fearsaid ar a gcasann roth
gléas iompair le roth amháin a sháitear leis na lámha
trácht, an pháirt de chos nó de bhróg a chuirtear ar an talamh; greim coise ar an talamh (bonn a ghabháil); an pháirt is íochtaraí de rud (bonn colúin, bonn triantáin); fáinne rubair thart ar roth; rian, lorg (ainmhí)
carr dhá roth á tharraingt ag capall nó asal
carráiste oscailte dhá roth agus capa(i)ll á tharraingt, a d'úsáidtí fadó chun cogaidh nó ráis
carráiste nó cairt faoi dhíon; teach beag ar rothaí á tharraingt i ndiaidh gluaisteáin nó capaill
feithicil ar rothaí, go háirithe gluaisteán
rud a thochras thart ar rud eile (rópa a chasadh); lúbadh (do mhurnán a chasadh); dul thart nó cur thart (roth a chasadh); filleadh ar ais (casadh abhaile); seinm, canadh (amhrán, port, a chasadh); bualadh le (castar na daoine ar a chéile); cur i leith (ní á chasadh leat é); lúb, cor (bóthar lán de chastaí); rince (rud a chur ar casadh)
stumpa nó bloc adhmaid, cloiche etc.; stoc (tá sé ina cheap magaidh acu); múnla gréasaí chun bróga a dhéanamh nó a dheisiú; mol rotha; bloc (ceap tithe, ceap oifigí); leaba (ceap plandaí)
an chuid d'fheithicil a oibríonn ar na rothaí chun iad a mhoilliú nó a stopadh
sábháil (airgead a chur tharat); doirteadh (pota ag cur thairis); síorchaint (tá sí ag cur thairsti ó mhaidin); casadh (roth, long, a chur thart); roinnt (deoch a chur thart); caitheamh, meilt (an lá a chur thart)
pionna adhmaid a gcastar snáth air agus é á shníomh; seafta rotha etc.; droim gainimh in uiscí taoide; véarsa, rabhcán
gléas iompair a imíonn ar rothaí
slat; banna, fonsa (rotha); stráice, scealp; slat droma, corda droma (sínte ar fhleasc a dhroma); triopall bláthanna
ardán ar rothaí a úsáidtear i bparáid
banda adhmaid nó miotail chun cláir bairille a choinneáil fáiscthe; banda miotail ar chiumhais rotha; roithleán
roth roithleáin a choinníonn bád ó longadán agus is féidir a úsáid mar chompás
miotal comónta as a ndéantar cruach; uirlis nó gléas iarainn (iarann smúdála); an chuid d'uirlis atá déanta d'iarann (iarann rotha, iarann tine)
casadh iomlán (mar a dhéanann roth, an domhan etc.)
gluaisteán beag cumhachtach agus tiomáint ceithre roth uirthi
spád bheag láimhe a úsáidtear chun garraíodóireachta agus chun suimint, moirtéal etc., a leathadh; roth casta faoi lanna ar bhád nó ar eitleán a thiomáineann í
ceadú, lamháil (lig dó é a dhéanamh); scaoileadh saor (lig abhaile mé); scaoileadh amach (fuil a ligean); cur ar cíos (teach a ligean); brú nó séideadh amach (anáil a ligean; fead, osna, a ligean); scóip, saoirse, cead corraí (ligean i dtéad, i roth); tógáil, glacadh (do scíth a ligean)
snoí, géarú, faobhrú (tua, scian, a líomhadh); snasú; mínmheilt (roth, cloch, líofa); creimeadh, scrios
pionna trí cheann acastóra chun an roth a choimeád air
lúb a dhéanamh de rud, cor nó casadh a theacht nó a chur i rud; tabhairt (lúb an roth orm, lúb na hioscaidí fúm)
lár rotha as a dtagann na spócaí agus a bhfuil an t-aiseal sáite ann; fearsaid, seafta (mol muilinn); barr cruinn (mol uibhe); an ceann thuaidh nó theas d'ais rothlaithe an domhain (an Mol Thuaidh, an Mol Theas)
garda a cheapann an pluda a éiríonn ó rothaí feithicle
roth; diosca nó ciorcal casta; rollóir; ulóg; bulla báisín (tá mo cheann ina roithleán)
gluaiseacht thart trí chasadh timpeall mar a dhéanann liathróid nó roth; rolla a dhéanamh de rud
roth beag; fáinne, lúb, strapa
feithicil dhá roth a thiomáintear le troitheáin
casadh thart ar nós roth
cluiche cearrbhachais ina mbíonn liathróid bheag ag casadh taobh istigh de roth a bhíonn ag casadh ina coinne
feithicil bheag dhá roth, a thiomáintear le brú ar chos amháin nó le hinneall
ceann de na géaga a théann ó mhol rotha go dtí a chiumhais
bád nó feithicil a choinneáil ar a cúrsa le stiúir nó le roth; treorú, smachtú (capall a stiúradh); rith (gnó, scrúdú a stiúradh; coiste stiúrtha)
feithicil throm armúrtha a ghluaiseann ar rothaí altacha agus í feistithe le gunnaí móra
trasna (thar muir; léim sé thar claí; dul thar (an) abhainn); os cionn, de dhroim (bhí uisce thar glúine air; chuaigh an roth thar a chos; bhí sé ag cur thar maoil); níos faide ná (ghabh sé thar am; ná tar thar an doras; tá mé thar m'eolas); níos mó ná (níl sé thar leathmhíle, thar na ceithre fichid); seachas (ní aithním thar a chéile iad; an lá seo thar laethanta na bliana)
cairt nó trucail bheag tráidirí os cionn a chéile ar rothaí
rothar trí roth
ar trí roth
inneall gaile, gáis etc., a chuireann rothaí lannacha ag casadh
roth agus clais ina fhleasc a dtéann corda, slabhra etc., isteach ann chun rudaí troma a ardú, puilín
cromán nó hanla chun roth meaisín a chasadh nó chun rópa nó cáblaí etc., a tharraingt isteach; meaisín a úsáidtear chun ardaithe
feithicil oscailte ceithre roth chun ualaí a iompar
