Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
teoiric
teoirim
teolaí
teorainn
teorannú
teorantach
teorantacht
thall
thar
thart
theas
thiar
thíos
thoir
thú
thuaidh
thuas
thuasluaite
tí
tiachóg
tiara
tiaradh
Seans gur foirm é tháinig de:
tar »
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
in ionad (tháinig sé i m'áit)
an uair ar an gclog; pointe ama áirithe, ócáid (an t-am seo inné); uair nó aimsir speisialta (am dinnéir); tráth ceart (bheith in am do rud); séasúr (an t-am seo de bhliain); ré, aimsir (an t-am fadó); tráth den saol (tháinig an t-am dó ciall a bheith aige); fad saoil (ár n-am ar an saol seo)
i mbeith (tá an saol ann); beo (nuair a bhí m'athair ann); ar fáil (tá an t-earrach ann); sa láthair (bhíomar ann in am); san áireamh (bhíomar triúr ann); inmhe (nuair a tháinig ann dó); in áit nó go háit áirithe (bhí mé ann roimhe, tá mé ag dul ann)
(t céill in abairtí áirithe) meabhair, réasún, tuiscint don mhaith is don olc (ná caill do chiall); gnáthstaid aigne (ar meisce nó ar a chiall); tuiscint cheart (ó tháinig ciall dó); éirim (ciall do ghreann, don léann); brí (sa chiall atá leis an bhfocal); cúis, réasún (cad is ciall leis sin?)
daoine beo den chineál céanna, a tháinig ón sinsear céanna, ar aon dath craicinn nó tréithe etc., le chéile; muintir, sloinne
rinn claímh; féasóg a fhásann ar dhias eorna; buile, fearg (tháinig colg air)
gairm ar dhuine chun do thí, chun cruinnithe etc. (tháinig sé gan chuireadh gan iarraidh)
acht, coinníoll; súil, seans (tháinig mé ar chuntar go mbeifeá istigh; ní rachainn i gcuntar leis)
leá, scaipeadh (tháinig díleá orthu); leá bia sa ghoile le go bhféadfadh an corp fuinneamh a bhaint as
go, chomh fada le (fan go dtí amárach; tháinig sé go dtí mé); i gcomparáid le (ní haoibhneas go dtí é)
tabhairt faoi deara, tógáil ruda isteach leis na súile (ní fhaca sé mé ach chonaic mé é); aithint, meas (fan anois go bhfeicfidh mé); labhairt le (caithfidh mé tú a fheiceáil); cuardach (tháinig sé do m'fheiceáil); dealramh (do)(chonacthas dom nach raibh)
bun, bonn; bunphrionsabal (foras feasa); staidéar, socracht, cónaí (níor tháinig suí ná foras air); fondúireacht, institiúid
duine de do mhuintir féin; cóngas, ceangal idir dhaoine a tháinig ón aon sinsear
eolas ar screamh an domhain agus ar na hathruithe a tháinig uirthi ó chianaimsir
go dtí, i dtreo (tháinig sé do m'ionsaí)
cineál iomrascála a tháinig ón tSeapáin
bail an ruda atá lag; taom laige, fanntais (tháinig laige air)
coirt dhonn chreimneach a thagann ar iarann le taisleach; cancar, crostacht (tháinig meirg air chugam)
úr, a tháinig ann le déanaí (prátaí nua, scéal nua); nach bhfacthas nó nárbh eolach roimhe sin (múinteoir nua); nár úsáideadh nó nár caitheadh cheana
mín, leibhéalta (áit, talamh réidh); socair, bog (siúl go réidh; tóg go réidh é); réchúiseach (is réidh a tháinig an bhréag leis); ullamh (tá an dinnéar réidh; an bhfuil tú réidh fós?); críochnaithe (abair é is bí réidh leis)
sciúch; tachtadh, gearranáil (tháinig sciúg ann; an sciúg dheireanach)
sé sin (tháinig seisean i mo dhiaidhse)
clog ar an gcraiceann; buaic (spuaic carraige); spíce túir eaglaise; stainc, pus (tháinig spuaic air); seal, paiste (spuaic chomhrá)
scéala báis; bás (tháinig a thásc inniu); tuairisc, cuntas (níl tásc ná tuairisc air); clú, cáil
druidim nó déanamh ar an áit seo; gabháil, gluaiseacht (tar an bealach seo; an dtiocfaidh tú linn?); sroicheadh, tarlú (tá an samhradh tagtha; tháinig a lá; teacht ar nead; tiocfar ort fós); foilsiú, nochtadh, fás (tháinig an síol; tháinig an leabhar amach; bhí na deora ag teacht); téarnamh (bádh eisean is tháinig mise); fás, forbairt (tháinig trua agam dó; tá an bláth ag teacht air; tháinig misneach dom); aontú (ní thagaim leat ann sin); bheith in ann (ní thig liom é a dhéanamh); sárú (ní ag teacht romhat é); trácht, lua (ós ag teacht thairis sin duit)
neart, fórsa (le teann na gaoithe); strus, straidhn (is iomai teann a rug air); béim (teann a chur ar fhocal, ar do ghuth); taca, tacaíocht; gustal (tá teann ar a chúl aige); muinín, dánacht (níl teann agam air sin); cumhacht, údarás (cathain a tháinig sé i dteann?); ardphointe (i dteann a réime; le teann oilc a rinne sé é)
éisteacht, stad de chaint (thost an comhrá; bí i do thost); ciúnú, ciúnas (thost an ghaoth; tháinig tost ar an oíche)
in am, i dtráth (is tráthúil a tháinig sé); oiriúnach, deisbhéalach (focal tráthúil; is tráthúil an mac é)
déanamh gan bhia nó gan bianna áirithe (ar chúiseanna creidimh go háirithe) (má tá troscadh ar fheoil); bheith ar céalacan (tháinig sé ann ina throscadh)
plimp, pleist, pléasc (tháinig sé orm de thuairt; tuairt bháistí)
