Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
táthfhéithleann
táthú
tatú
te
té
téac
teach
teacht
teachta
téachtadh
teachtaí
teachtaire
teachtaireacht
téacs
téacsleabhar
téad
téadán
teadhall
téagar
teagasc
teaghlach
teaghlachas
teaghrán
Seans gur foirm é teacht de:
tar »
teacht fir3 druidim nó déanamh ar an áit seo; gabháil, gluaiseacht (tar an bealach seo; an dtiocfaidh tú linn?); sroicheadh, tarlú (tá an samhradh tagtha; tháinig a lá; teacht ar nead; tiocfar ort fós); foilsiú, nochtadh, fás (tháinig an síol; tháinig an leabhar amach; bhí na deora ag teacht); téarnamh (bádh eisean is tháinig mise); fás, forbairt (tháinig trua agam dó; tá an bláth ag teacht air; tháinig misneach dom); aontú (ní thagaim leat ann sin); bheith in ann (ní thig liom é a dhéanamh); sárú (ní ag teacht romhat é); trácht, lua (ós ag teacht thairis sin duit) ► teacht abhaile gus, cumas (níl aon teacht abhaile ann) ► teacht aniar gus, seasamh ► teacht i láthair pearsantacht ► teacht isteach ioncam
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
focail i ndiaidh a chéile a dhéanann ráiteas iomlán (tá siad ag teacht, fág ansin é, cá bhfuil siad anois? fuist, a dhuine!)
chun do bhaile féin (teacht abhaile); chun na háite a mbaineann sé leis (tairne a chur abhaile)
teacht aibí nó a dhéanamh aibí
díriú (mar ghunna) ar mharc; marc a bhualadh; ionsaí; teacht ar rud a bhí á lorg
ón aird thiar; ón taobh thiar (tar aniar ó mo chúl); ó bheith sínte siar (d'éirigh sé aniar sa leaba); chugat féin (tá teacht aniar ionat)
toiliú, bheith ar aon intinn, teacht nó cur le chéile, réiteach
teacht tríd an gcuid is dainséaraí de ghalar
malairt crutha a chur nó a theacht ar rud; rud a mhalartú nó a aistriú; sóinseáil
rudaí nó daoine a thabhairt i gceann a chéile; teacht i gceann a chéile
(le sláinte) feabhas; méadú (biseach ar theaghlach, ar theacht isteach, ar phraghsanna); ús, fuilleamh (deich faoin gcéad de bhiseach ar airgead sa bhanc)
teacht i mbláth
at, bolgadh; an iomarca airgid ag imeacht i gcomórtas lena bhfuil d'earraí á dtáirgeadh agus dá bhrí sin ardú rómhór a theacht ar thuarastail agus ar phraghsanna
labhairt i gcaoi go síltear nach ón gcainteoir féin atá an chaint ag teacht ach ó phuipéad, etc.
ball troscáin a bhfuil clár leathan air agus cosa faoi, a úsáidtear le haghaidh béilí nó oibre nó imeartha; bia boird; taobh, imeall (bord na farraige); taobh báid nó loinge (teacht le bord, thar bord); clár loinge, deic (dul ar bord)
fios a fháil le teagmháil méar (cuisle a bhrath); fios ruda a fháil trí na céadfaí (bhraith sé ag teacht iad); féachaint (ag brath na tíre); spiaireacht a dhéanamh ar (duine a bhrath); cuimhneamh, smaoineamh (bhí mé ag brath imeacht); súil a bheith agat le rud (ag brath leis, ag brath ar a fháil); do sheasamh a bheith ar dhuine nó ar rud (ag brath ar an déirc; ná bí ag brath ormsa)
spotaí a chur nó a theacht i rud; gealadh (breacadh an lae); marcáil le litreacha, scríobh (páipéar a bhreacadh le scríbhinn); greanadh (tuama a bhreacadh)
tabhairt nó teacht ar an saol (rugadh leanbh di; lá breithe) tabhairt mar thoradh (ubh a bhreith); iompar chun siúil (beir leat é sin); greim a fháil ar, teacht suas le (beir greim air, ní bhéarfaidh sé anois orainn); buachan (rug sé an chraobh leis); dul (beir leat abhaile); druidim le (ag breith suas ar a trí)
de réir caighdeáin, ag teacht le caighdeán
earc luachra beag a athraíonn a dhath chun teacht lena thimpeallacht
teacht in aois; fás, forbairt
ag teacht le canúint
gréasán atá lán de chosáin agus de phasáistí agus é deacair teacht as
de réir cirt, ag teacht le ceart; fírinneach, fíor; gan locht
craiceann a theacht ar chneá, leigheas
comhthionól teachtaí
meath an tsolais le teacht na hoíche
marc (comhartha cluaise, comhartha ceiste); nod a thugann rud le fios (rinne sé comhartha dom); tuar a léiríonn rud atá le teacht (comhartha fearthainne); rian, cosúlacht (comhartha scine; ní bhfuair sé ach comhartha); aird, ceann (ná tóg aon chomhartha de); fógra, méar eolais (comharthaí bóthair); rian aitheantais (comharthaí aithne, comharthaí sóirt)
clapsholas, teacht na hoíche
meath ar sholas an lae, teacht na hoíche
tomhas fí focal le leideanna chun teacht ar fhocail a luífeadh isteach i spásanna i gcearnóg
bailiú, teacht nó tabhairt le chéile; slua daoine (labhairt le cruinniú); teacht chun cinn (cabáiste, prátaí, ag cruinniú)
teacht nó cur le chéile mar chúpla
caitheamh (chuir sé isteach a théarma); lorg (cur isteach ar phost); teacht salach ar (ná bí ag cur isteach orm)
ag teacht díreach i ndiaidh an chéad chinn
faoi choinne, i gcoinne, ag triall ar (tá sé ag teacht faoi mo dhéin)
de réir dlí, ag teacht le dlí; ceart, cóir; bailí
doicheall a theacht ar dhuine (roimh rud)
teacht saor as guais éigin; imeacht gan fhios, teitheadh, sleamhnú leat
péacadh, geamhrú, teacht os cionn talún; gealadh (lae)
seasamh suas (ó bheith sínte nó suite); teacht as an leaba; teacht aníos (éirí gréine); ardú (gaoth ag éirí); ard (éirí i mbóthar)
teacht chun cinn, forbairt, fás (éan ag fabhrú san ubh)
sealbhú, aimsiú (faigh do chóta agus bí liom); gnóthú (gheobhaidh sé an lámh uachtair ort); soláthar (fuair mé an dochtúir dó); dul trí, fulaingt (má fhaighim scanradh; fuair sí bás; náire a fháil); teacht ar (fuair sí airgead caillte); éirí (bhí an oíche ag fáil dorcha); teacht ar fhios nó ar eolas (fuair mé amach nach é a rinne é); bheith ábalta (ní bhfaighinn a leithéid a rá leat); soláthar, sroicheadh (níl fáil ar a leithéid; níl sé ar fáil, le fáil, go héasca)
taitneamhach, pléisiúrtha; ganfhiosach (teacht go fáilí ar dhuine)
fear nó bean feasa, fáidh; (sa ghramadach) foirm den bhriathar a léiríonn an gníomh a bheith le teacht
brabach, ioncam, teacht isteach; suim, soláthar (fáltas beag airgid)
éirí mór nó ard; teacht féir nó plandaí; forbairt (le fás an léinn, an eolais); toradh an phróisis sin, planda, slat; síolrú (an dream ónar fhás sé)
feabhas a theacht nó a chur ar rud
teachta parlaiminte
casadh, teacht ar ais (filleadh abhaile, filleadh ar d'áit féin); cur ar ais (bó a fhilleadh); dúbailt éadaigh, páipéir etc.; trusáil (muinchillí a fhilleadh suas); cur thart (ar)(páipéar a fhilleadh ar rud)
teacht ar rud nua de bharr taighde, taiscéalaíochta, etc.; ceapadh amach as an gceann
