TORTHAÍ
IN FOCLÓIR GAEILGE—BÉARLA
bainne, m. (gs. ~). 1. Milk. ~ bó, caorach, gabhair, cow’s, sheep’s, goat’s, milk. ~ milis, fresh milk. ~ briste, milk turning sour. ~ buí, beestings. ~ bearrtha, lom, skim-milk. ~ géar, sour milk. ~ ramhar, téachta, tiubh, thick milk. ~ righin, milk sediment (on churn). ~ cíche, breast milk. S.a. breac11, doirt1 2. 2. ~ ailse, pus from malignant sore. ~ bán, purulent eruption from over-ripe grain or potato. ~ bolgaí, pock discharge. 3. Bot: ~ bó bleacht(áin), (i) cowslip, (ii) juice of cowslip. ~ caoin, spurge. ~ cíche (na n-)éan, ~ clog, juice of dandelion. ~ muice, sow-thistle. S.a. lus.
ABAIRTÍ
IN FOCLÓIR GAEILGE—BÉARLA
An cat a d’ól an bainne, the cat which drank the milk.
Tá an bainne maith, milk is good.
Má tá ~ deoir bhainne agat, if you have a drop of milk.
Tá sé maith ar bhainne, it is good (when taken) in milk.
Táimid as bainne, we have no milk.
An ~ a bhaint den bhainne, to skim the milk.
Bainne a bhearradh, to skim milk.
Bainne bó bleachtáin, (juice of) cowslip.
~ bhainne, bhleacht, milch cow.
~ mhaith bhainne, good milker.
Bainne a bhogadh, to warm, take the chill out of, milk.
~ bainne a ól, to drink a mouthful of milk.
~ bainne, uisce, drop of milk, of water.
An ~ sa bhainne, the fly in the ointment.
Bhris an bainne, the milk curdled.
Bainne a bhruith, to boil milk.
Rud a bhruith ar bhainne, to boil sth. in milk.
Tá sé bruite ar bhainne duit, you’ll catch it.
Bainne a bhualadh, to churn milk.
~ bainne, bottle of milk; milk-bottle.
Mo ghrá i g~ tú (agus meadar bhainne agat)! Good for you!
~ bainne, can of milk; milk-can.
Cuir chuige an bainne, pass the milk to him.
~ bainne, ime, milk-, butter-, cooler.
Bainne cíche, breast milk.
Bainne a choimeád leo, to keep them supplied with milk.
Bainne ag ~eadh, milk simmering.
Tá ~ sa bhainne, the milk is on the turn.
Bó a mbeadh ~ bainne aici, a cow that would give a fair amount of milk.
1. ~ (bainne), yield of milk.
Bainne a chur ar an tae, to put milk in the tea.
tae, bainne, cup of tea, of milk.
Níl ~ bainne acu, they have very little, no, milk.
Má tá a dhath bainne agat, if you have any milk.
Rinne an t-arán agus an bainne tráth dó, the bread and milk made a meal for him.
Bainne a dheighilt, to separate milk.
~ uisce, bhainne, leanna, drink of water, of milk, of ale.
~ bhainne, uisce, fhearthainne, drop of milk, of water, of rain.
Ní raibh ~ lena cuid bainne, she had an inexhaustible supply of milk.
Bainne, salann, fuil, a dhoirteadh, to spill milk, salt, blood.
Tá an bainne, an brachán, ~e, the harm is done, offence has been given.
Níl maith a bheith ag caint faoi bhainne ~e, there is no use crying over spilt milk.
Tá an bhó ag ~eadh a cuid bainne, the cow is shedding her milk.
Tá ~ an bhainne sna ba sin, there is a good milk strain in those cows.
~ féir, éisc, bainne, quantity of hay, of fish, of milk.