Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
amparán
ampla
amscaí
amú
amuigh
an
an-
anabaí
anacair
anacal
anachain
anacrach
anaemacht
anagal
anagram
anáil
anailís
anairí
anairt
anaiste
anaiteas
anaithnid
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
(déan é ach ná caith an lá leis); taobh amuigh de (ní raibh ann ach an triúr againn; níl ann ach go n-aithním é; ach amháin mé féin); ar acht go (tá sé blasta ach salann a chur air); chomh luath is (ach mise greim a fháil air); murach (ach grásta Dé)
an focal aithne a thugtar ar dhuine nó ar rud nó ar áit; cáil, clú; ainmfhocal
céannacht duine nó ruda a bheith agat toisc gur bhuail tú leis cheana; aitheantas a thabhairt do (ní aithníonn sé a ghaolta feasta); idirdhealú (aithint idir an mhaith agus an t-olc); brath, mothú (d'aithin sé go raibh fearg orm)
rud nó focail a deirtear; labhairt; guth (d'aithin mé a chaint); abairt, rá (tá cainteanna deasa aige); comhrá (dul chun cainte le duine); aitheasc; óráid (cé a thug an chaint aréir?); ráiteas (is é do chaint féin é); ráfla, iomrá (níl ann ach caint; caint san aer)
ceann leis an gceann eile (aithníonn siad a chéile, mar a chéile iad)
éirim i nádúr an duine a aithníonn ceart ó mhícheart, scrupall
scaradh nó deighilt; aithint ó chéile; uimhir a thógáil ó uimhir eile leis an difear eatarthu a fháil, cuir i gcás 3 óna 4, sin 1
nach féidir, an-deacair ar fad (do-aimsithe, do-aitheanta); droch-, dona (dobhuille)
easpa soiléire, dofheictheacht; saighdiúirí (nó long nó eitleán) a chur ó aithne ar an namhaid; cleas lena gcuireann ainmhithe áirithe iad féin ó aithint ag a naimhde
fíréan, duine naofa; duine atá naomhaithe nó aitheanta amhlaidh ag an eaglais (Naomh Pádraig, Naomh Bríd)
rud a chur á dhéanamh (d'ordaigh sé dóibh dul abhaile); leagan amach nó síos (ní hé sin a d'ordaigh an dochtúir dom); ceapadh (mar a d'ordaigh Dia dúinn); moladh (ní ordóinn duit a leithéid); aithne, ceangal (rud a dhéanamh ar ordú duine, le hordú ó dhuine); staid, bail (tá an t-eallach in ordú maith)
an pobal i gcoitinne; fógraíocht a chuireann duine nó rud in aithne don phobal
aithne le fada an lá, aithne mhaith
múineadh, oiliúint; an rud a mhúintear, aitheanta le leanúint (an Teagasc Críostaí)
brí a bhaint as (teanga a thuiscint; tuigfidh tú as); aithint (tuigim do chás; tuigim duit; thuig mé go raibh deifir ort); glacadh le (ná tuig gurb aon amadán é); ciall a bheith agat dó (an té nach dtuigeann ceol); samhlú (tuigeadh dom gurbh é a dúirt é); fáil le fios (ní hé sin a thuig mé uaidh); eolas (aois na tuisceana; lucht na tuisceana); bá, nádúr (is beag tuiscint atá ann)
