DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
níos mó ná an cothrom, tuilleadh; níos mó ná a ceapadh nó mar is gá; fás, biseach; iomarca (breis ualaigh)
(le gramadach) céim thar an ngnáthchéim ag aidiacht (níos faide níos mó mar shampla)
bun, foinse (bunús an chreidimh); rachmas (duine a bhfuil bunús aige); an chuid is mó de (tá bunús na hoibre déanta)
gean, grá (le cion ort); meas (cion ar airgead); feidhm, éifeacht (an rud is mó a chuaigh i gcion orm)
aon ní a dhéanann rud amháin difriúil le rud eile, difríocht; an méid is mó uimhir amháin ná uimhir eile de; easaontas
an t-ainmhí ceathairchosach is mó amuigh, craiceann an-ramhar air agus srón mhór fhada
tromlach, an chuid is mó (de rud, d'uimhir etc.)
an t-éan farraige is mó ar chóstaí na hÉireann
nós a dhéanamh de, taithí, cleachtadh; lonnú (an t-oileán is mó a ghnáthaíonn siad)
an lá roimh inniu; an t-am atá caite (is mó idir inné agus inniu)
iomadúlacht; (sa ghramadach) níos mó ná ceann amháin (ar nós, mná an t-iolra ar bean, fir ar fear)
an siorc is mó san fharraige
an t-ainmhí is mó san fharraige
an chuid is mó, níos mó ná leath an iomláin (de dhaoine); an difear idir an chuid is mó agus is lú de vótaí
cuid mhór; móramh, tromlach, an chuid is mó (mórchuid na ndaoine)
tomhas leachta cothrom leis an ochtú cuid de ghalún nó díreach níos mó ná leath lítir
an chathair is mó tábhacht (Is é Baile Átha Cliath príomhchathair na hÉireann)
pláinéad a ghluaiseann timpeall ar phláinéad níos mó (mar a dhéanann an ghealach leis an domhan); aon chorpán a theilgtear amach sa spás agus a chuirtear ar diathair timpeall an domhain
trasna (thar muir; léim sé thar claí; dul thar (an) abhainn); os cionn, de dhroim (bhí uisce thar glúine air; chuaigh an roth thar a chos; bhí sé ag cur thar maoil); níos faide ná (ghabh sé thar am; ná tar thar an doras; tá mé thar m'eolas); níos mó ná (níl sé thar leathmhíle, thar na ceithre fichid); seachas (ní aithním thar a chéile iad; an lá seo thar laethanta na bliana)
meáchan (lig sé a throm ar mo ghualainn); ualach, ciapadh (chuir sin trom ar m'intinn); an chuid is mó (tá trom na hoibre déanta); milleán (trom a chur ar dhuine faoi rud)
(an ceann) is airde nó is uachtaraí; den chuid is mó
gléas ceoil de chineál an veidhlín ach é beagán níos mó agus níos ísle i nglór