Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
béic
béiceadán
béile
béillic
beilt
béim
beinsín
beireatas
beirfean
beiriste
beirithe
beiriú
beirt
beirtreach
béist
beistrí
beith
beithé
beithíoch
beo
beochan
beocht
RELATED MATCHES
IN AN FOCLÓIR BEAG
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
breith éagórach
an méid rudaí óga a bheireann ainmhí in éineacht (ál banbh); an méid éan óg a thagann amach in éineacht i nead (ál sicíní)
gan a bheith aibí, leanbaí (duine anabaí); roimh am (breith, bás, anabaí)
sceimhle tobann a fhágann duine gan breith ar a chiall aige; scaoll, líonrith
ceann de na feadáin chaola a bheireann an fhuil ón gcroí go dtí baill eile den chorp
duine a cheaptar chun breith bháis a chur i bhfeidhm
breith
breith barróg ar dhuine
tabhairt nó teacht ar an saol (rugadh leanbh di; lá breithe) tabhairt mar thoradh (ubh a bhreith); iompar chun siúil (beir leat é sin); greim a fháil ar, teacht suas le (beir greim air, ní bhéarfaidh sé anois orainn); buachan (rug sé an chraobh leis); dul (beir leat abhaile); druidim le (ag breith suas ar a trí)
breithiúnas (breith a thabhairt ar chúis; Lá na Breithe)
an t-uisce agus an dramhaíl a bheireann camraí chun siúil leo
ag breith chugat féin, ar bior
breith éagórach
leaba linbh agus luascáin fúithi; cás chun breith ar éan
an t-aon bheach bhaineann a bheireann uibheacha i gcoirceog
éan a deir cú-cú agus a bheireann ubh i nead éin eile
ainmhí beag ocht gcos a dhéanann téada chun breith ar chuileanna etc.
súil ribe a dhéanamh; breith le dol (ar éan, ainmhí etc.)
píosa miotail nó ábhair eile agus lúb ar cheann amháin de chun breith ar iasc le dorú
sreanga snaidhmthe ar a chéile ina ngréasán mogall chun breith ar iasc, éin etc., líon
breith nó rialú a tugadh san am atá caite agus a thógtar mar shampla nuair a bhíonn a leithéid i gceist arís
dul sa tóir ar ainmhithe chun breith orthu (mar spórt nó mar sprioc chreiche); an tóir féin (lá fiaigh, capall fiaigh); géim, creach
fuireach, faire (fear fionraí); cur siar (breith cúirte a chur ar fionraí); cur ó fheidhm go sealadach (ball d'fhoireann a chur ar fionraí)
breith breithimh nó giúiré ag deireadh trialach
achrann, greim (chuaigh duán i bhfostú ann); gabháil, breith ar, greamú (fostaigh sa lúb é); duine a thógáil nó a choinneáil i seirbhís; rud a thógáil ar cíos (carr a fhostú)
breith ar (rud a ghabháil i do lámh); ceapadh (peil a ghabháil); lán baclainne (gabháil féir, mhóna); tógáil (áit duine a ghabháil); tabhairt faoi, oibriú ar (ag gabháil d'obair); greamú, tógáil (coirpeach a ghabháil); buachan (an lá a ghabháil); a thógáil chugat féin (páirt a ghabháil i rud); glacadh le (gabh mo leithscéal); glacadh, a theacht ar (ghabh tart é); dul, siúl (ag gabháil thar bráid; ag gabháil abhaile); teacht (gabh i leith); gléasadh (capall a ghabháil); rá, aithris (ag gabháil fhoinn, véarsaí); giosta
breith, glacadh seilbhe; talamh i seilbh duine
gléas le breith ar ainmhithe nó ar éin, sás, dol
breith anabaí; milleadh gine roimh a ham
breith, iompar
gabháil ruda leis an lámh (beir greim air; rug sé greim muinchille orm); lán béil (cúpla greim feola; bain greim as an arán); cruachás (rug drochghreim air); smacht, ceannas (bíodh greim ar do chiall agat; tá greim daingean acu ar an tír); fostú (i ngreim sa talamh, i ngreim ag an eagla); freanga, ríog thinnis (tháinig greim i mo chliathán; greim an bháis); lúb fuála (greim snáthaide a chur i rud)
breith ar iasc, marú éisc, iascaireacht
breith nó tabhairt ó áit go háit eile (ualach a iompar; píopa ag iompar uisce); caitheamh, tabhairt leat (brat a iompar; ag iompar seoil, ag iompar clainne); coinneáil suas (ballaí ag iompar dín); fulaingt (crá croí a iompar); coinneáil (tá iompar ar dheoch aige); múineadh, béasa (tú féin a iompar i gcomhluadar)
an lá den bhliain a rugadh duine, nó cuimhne an lae sin
poll i bpíosa amháin de fhráma agus é déanta chun breith ar cheann píosa eile agus é a fháscadh ann
ga a chaitear le míol mór chun breith air
an fhéile bhliantúil lena gceiliúrtar breith Íosa Críost ar an 25 Nollaig
díreach beirthe
pointe ama, am áirithe; cás nó teagmhas áirithe (rugadh air san ócáid); cúis, leithscéal (ócáid scannail); gnó, cúram (an ócáid a thug ann mé); feidhm, críoch (níl aon ócáid agam leis; rud a chur ó ócáid)
cáipéis oifigiúil a bheireann do dhuine nó do ghnólacht amháin ceart déanta nó díolta earra atá nua ar an margadh
pionsúr beag chun ribí a bhaint nó chun breith ar rudaí beaga
breith an phobail uile trí vótáil dhíreach
corcán cócaireachta; aon árthach le haghaidh bláthanna nó plandaí; cliabh chun breith ar ghliomaigh etc.
breith le súil ribe ar iasc nó ainmhí
teacht nó tabhairt ar an saol; buanú, maireachtáil i bhfad (go saolaí Dia thú); breith (saolú Chríost)
rópa greamaithe de chúinne íseal seoil leis an seol a ionramháil chun breith i gceart ar an ngaoth, scód
gaiste sreangáin chun breith ar choiníní etc.
bronnadh, soláthar (thug sé le fonn é; seilbh, teideal, a thabhairt; comhairle, breith, a thabhairt); scaoileadh amach (móid a thabhairt; cárta, cábla, a thabhairt); fás, borradh (talamh a bhfuil tabhairt ann); caitheamh (léim a thabhairt; thug sé a shaol ann); géilleadh, stríocadh, teip (má thugann an balla sin); tógáil, iompar, crochadh leat (tabhair abhaile é; thug sé leis é; tabhair i leith iad); ionsaí, iarraidh (thug sé fúm, faoi é a dhéanamh); scaradh le (eolas a thabhairt uait; dóchas a thabhairt suas)
stopadh anála mar gheall ar bhac éigin sa scornach (cnámh nó deatach mar shampla); breith ar scornach ar dhuine chun a anáil a bhaint de; múchadh (glór tachta)
neart, fórsa (le teann na gaoithe); strus, straidhn (is iomai teann a rug air); béim (teann a chur ar fhocal, ar do ghuth); taca, tacaíocht; gustal (tá teann ar a chúl aige); muinín, dánacht (níl teann agam air sin); cumhacht, údarás (cathain a tháinig sé i dteann?); ardphointe (i dteann a réime; le teann oilc a rinne sé é)
