DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
crúca trom iarainn ar shlabhra nó ar chábla i mbád (Nuair a scaoiltear amach é greamaíonn an crúca sa talamh agus coinníonn sé an bád ina háit)
fo-charbad traenach a chasann ar maighdeog; tralaí bóthair iarainn
píosa iarainn nó adhmaid le doras nó geata a choinneáil dúnta
lámh iarainn ar dhoras a bhuailtear chun go n-osclófaí duit
ábhar vásta a scaoiltear as an gcorp; mian ar féidir miotal a bhaint as (cac iarainn)
duine a chalcann báid etc.; iarann cácála
cluiche ina dtiomáintear liathróidí adhmaid le buillí de mháilléad trí lúba iarainn ar léana
bonn iarainn faoi chapall agus é tairneáilte faoina chrúb mar chosaint ón talamh uirthi
ar nós cloiche nó iarainn, gan a bheith bog; deacair, doiligh (ceist chrua); dian (rás crua); dlúth (snaidhm chrua); láidir (buille crua); anacair, anróiteach (saol crua, aimsir chrua); dúr (croí crua); cruinn, gortach (crua faoi airgead); doscúch, righin (gasúr caol crua)
miotal an-láidir a dhéantar as iarann agus beagáinín carbóin curtha leis
earraí iarainn nó miotail; gléasra ríomhaireachta, etc.
duine a dhéanann uirlisí etc. as iarann nó as miotal eile
cur roc nó pléataí in éadach le hiarann te
téamh (do ghoradh a dhéanamh); gor a thabhairt (uibheacha a ghoradh); deargadh i dtine (iarann a ghoradh)
fráma de bharraí iarainn le haghaidh tine
scláta iarainn le harán a bhácáil air
barra trom iarainn a úsáidtear mar luamhán
déanta le hiarann nó a bhaineann leis
ar nós an iarainn, chomh crua le hiarann
iarann a chur ar éadaí, smúdáil
duine a oibríonn in iarann; iarnmhangaire
ceap nó bloc iarainn a n-oibríonn gabha air
clúdach (éadach a leathadh ar rud, im a leathadh); rolladh (taos a leathadh); leibhéal, leacadh (iarann a leathadh); oscailt amach (do ghéaga a leathadh); leathnú (coillte ag leathadh); scaipeadh (síol, gaineamh, a leathadh); éirí doiléir (tá a chaint ag leathadh air); a dhéanamh fuar (tá mé leata; leathfar ansin thú)
barra iarainn agus aghaidh gharbh air chun miotal etc. a shnoí, barra cuimilte
coirt dhonn chreimneach a thagann ar iarann le taisleach; cancar, crostacht (tháinig meirg air chugam)
aon rud sa talamh is féidir a thochailt agus a úsáid (mar shampla, ór, iarann, gual, clocha lómhara)
ábhar crua mar iarann nó chopar nó stán; cruas, stuif, mianach (fear a bhfuil miotal ann)
ábhar datha ó bhuí go dearg a fhaightear as cré mhín agus cac iarainn
uirlis agus soc caol iarainn uirthi chun talamh crua a bhriseadh
duine a bhíonn ag síorphriocadh ar dhaoine; bior iarainn chun tine a phriocadh
fonsa beag iarainn nó adhmaid a rollann páistí le bata
barra adhmaid nó miotail mar a bhíonn ar thaobh staighre nó i sconsa; ceann de na barraí iarainn ar iarnróid a ritheann traein orthu
fráma de bharraí iarainn chun bia a róstadh os cionn tine
arm fada caol agus bior iarainn air; scealp (i bhfeoil)
píosa fada caol, barra (sparra iarainn, gallúnaí); spíce; geata, bacainn
bior fada géar (spíce iarainn, cloiche); ga (spíce solais)