Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
tochta
tochtaíl
tochtmhar
todhchaí
todóg
tofa
toga
tógáil
tógálach
tógálaí
togha
toghadh
toghairm
toghchán
toghlach
toghthóir
tograch
togradh
toice
toicneáil
toighis
toil
toiliú
tógáil could be a grammatical form of:
tóg »
tógáil bain3 ardú suas (clocha a thógáil); piocadh suas (ag tógáil muiríní); díriú suas (crann báid a thógáil); cur suas (ag tógáil tí); tabhairt suas (ba, éanlaith, a thógáil; tógadh le Gaeilge í); ardú, múscailt (tóg do chroí; raic a thógáil; cé a thóg an cheist?); dreapadh (céimeanna staighre a thógáil); bailiú (cíos a thógáil); piocadh suas (paisinéirí a thógáil; is uaidh a thóg mé an slaghdán, an t-amhrán); glacadh (an méid a thógfadh an bus; thóg sé mar achasán é; lá saoire a thógáil; coiscéim a thógáil); bordáil (traein a thógáil); breith chun siúil (cé a thóg mo leabhar?); sealbhú (tóg do shuíochán); toghadh (Seán an t-ainm a thóg sé); gabháil (an bealach a thóg sé); glacadh mar shampla (tóg Brian anseo); glacadh le (ní thógfainn £10 air); baint as (thóg sé bliain orm); (le dlí) gabháil (thóg Gardaí é); baint, gnóthú (is í Máire a thóg an duais); agairt (ná tóg orm é) ► tógáil croí ardú meanman
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
feis nó siamsa faoin aer; tógáil aeir duit féin
duine a dhearann agus a leagann amach na pleananna do lucht tógála
tógáil páistí taobh amuigh dá dteaghlach féin (máthair altrama)
tógáil in airde (ardú ón talamh); cur suas nó chun cinn (ardú céime); dul suas (cnoc a ardú); tógáil (rud a ardú leat)
oifigeach faoi shirriam arb é a chúram páipéir dhlí a sheirbheáil i gcásanna áirithe agus earraí a thógáil i leith fiach gan íoc
áit a ndíoltar rudaí chun airgead a thógáil do chúis éigin
cothú, ramhrú, tógáil ainmhithe
dul nó cur ar bord loinge; cur fút i dteach ar lóistín; cúrsa fiarlán á thógáil ag bád seoil in aghaidh na gaoithe, tornáil
cochall le hiasc gafa a thógáil as uisce
bloc de chré bhácáilte chun tógála
gléas ar nós bosca beag chun pictiúir a thógáil
ceannach ruda amach trína thógáil ar cíos agus díol as ina shuimeanna beaga i bhfad aimsire
meascán de shuimint, gairbhéal etc. a úsáidtear i gcúrsaí tógála
fíoch feirge; craos, cíocras (confadh ocrais, confadh chun feola); drochghalar inchinne a thagann ar mhadraí agus ar ainmhithe eile agus a thig leis an duine a thógáil uathu má bhaineann siad greim as
bogadh nó gluaiseacht dá laghad (do lámh a chorraí; corraigh thú féin); tógáil, adhaint (is furasta é a chorraí)
crann tógála chun rudaí troma a ardú, géag mhór fhada air agus ulóg ar a ceann amuigh
fás mór ard a bhfuil stoc is géaga is duilleoga air; polla, cuaille (crann loinge, crann brataí); lámh, stoc (crann spáide, crann speile); seafta, bíoma (crann deirice); fráma, déantús adhmaid (crann na páise, crann tógála); giota adhmaid a d'úsáidtí i gcrannchur (cuirimis ar chrainn é; ar mo chrann atá sé); adhmad (cos chrainn, saor crainn)
duine a chur chun báis ar chroch le rópa a chur timpeall a mhuiníl agus ligean dó titim; cur suas ar thairne, crúca etc. (pictiúr, pota, a chrochadh; seol a chrochadh); tógáil, ardú (ancaire a chrochadh; croch leat é); scaipeadh, imeacht as (chroch an ceo; croch leat!)
scaradh nó deighilt; aithint ó chéile; uimhir a thógáil ó uimhir eile leis an difear eatarthu a fháil, cuir i gcás 3 óna 4, sin 1
tógáil na Maighdine Muire suas ar neamh
crann tógála
déileáil i mbainne le huachtarlann; tógáil talaimh is eallaigh ar cíos (talamh déiríochta)
corp nó cnámha a thógáil as an uaigh
saoradh ó thógáil galair trí fhrídíní galair a dhíothú
dabhach uisce reatha sa chistin agus píopa draenála ann leis an uisce salach a thógáil as
clais nó poll chun uisce a thógáil chun siúil
déanamh draenach; uisce a thógáil chun siúil le draenacha (mar a dhéantar le talamh chun é a thriomú)
lathach a thógáil de ghrinneall cuain nó abhann chun é a dhoimhniú
ar bheagán meáchain, furasta a thógáil nó a iompar; lag (bia nó deoch éadrom); aerach (éadrom sa cheann)
cloch chrua ghráinneach a úsáidtear go mór i gcúrsaí tógála
lasadh (tine a fhadú); adhaint, gríosú (fadú faoi dhuine; fadú mioscaise); cur suas, tógáil (stáca a fhadú)
tabhairt faoi deara, tógáil ruda isteach leis na súile (ní fhaca sé mé ach chonaic mé é); aithint, meas (fan anois go bhfeicfidh mé); labhairt le (caithfidh mé tú a fheiceáil); cuardach (tháinig sé do m'fheiceáil); dealramh (do)(chonacthas dom nach raibh)
réimse talún a úsáidtear chun barra a shaothrú agus chun eallach a thógáil air
aon rud, ar nós teach, túr etc., atá tógtha nó curtha suas; tógáil nó bailiúchán tógálacha
ealaín nó ceird na tógála
achrann, greim (chuaigh duán i bhfostú ann); gabháil, breith ar, greamú (fostaigh sa lúb é); duine a thógáil nó a choinneáil i seirbhís; rud a thógáil ar cíos (carr a fhostú)
tógáil na Maighdine Muire suas ar neamh
fostú, tógáil ar cíos
tógáil duine nó ruda chun bealaigh le fórsa; (bean a fhuadach; d'fhuadaigh an stoirm é); creach
breith ar (rud a ghabháil i do lámh); ceapadh (peil a ghabháil); lán baclainne (gabháil féir, mhóna); tógáil (áit duine a ghabháil); tabhairt faoi, oibriú ar (ag gabháil d'obair); greamú, tógáil (coirpeach a ghabháil); buachan (an lá a ghabháil); a thógáil chugat féin (páirt a ghabháil i rud); glacadh le (gabh mo leithscéal); glacadh, a theacht ar (ghabh tart é); dul, siúl (ag gabháil thar bráid; ag gabháil abhaile); teacht (gabh i leith); gléasadh (capall a ghabháil); rá, aithris (ag gabháil fhoinn, véarsaí); giosta
tógáil nó fáil (ghlac sé mo thoise; bronntanas a ghlacadh; glacadh isteach sa rang iad); a thógáil ort féin (freagracht a ghlacadh; laethanta saoire a ghlacadh); tógáil, aireachtáil (fearg, misneach, a ghlacadh); faomhadh (glacaim le d'fhocal); cur suas le (ní ghlacfainn leis sin uaidh); a theacht ar, gabháil (ghlac dúil sa bhia é)
áis nó uirlis (gléas ceoil, gléas tógála); deis, dóigh (gléas beatha); ord, eagar, caoi cheart (rud a chur i ngléas); éadach, feisteas (cuir gléas ort féin); an príomhnóta i bpíosa ceoil
aigne, suíomh na smaointe; meon, claonadh (intinn oilc); aird (d'intinn a leagan ar rud); sprid (tá tógáil intinne ann); aidhm, cuspóir (cad tá ar intinn agat a dhéanamh?); tuairim (nílim ar aon intinn leat)
ag tógáil áit nó ionad ruda; (le háit) iargúlta
tógáil colainn dhaonna (ag neach diaga go hoindúil)
tógáil anuas (brat, fuinneog, a ísliú); teacht anuas (ísliú de chapall); titim (ísliú luacha, céime, gutha); dul i laige (tine ag ísliú; fearg ag ísliú)
spúnóg mhór dhomhain agus lámh fhada uirthi chun leachtanna a thógáil, scaob; lámh, ladhar; spóc, spéic
ga solais; fearb, riast, clog (léasacha a thógáil ar dhuine)
ar fhaitíos, le heagla (leisce achrann a thógáil)
spúnóg mhór dhomhain chun leacht a thógáil, ladar
