Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
fústráil
futa fata
fútráil
ga
gá
gábh
gabha
gabháil
gabhair
gabhal
gabhálach
gabháltas
gabhann
gabhar
gabhdán
gabhlach
gabhlán
gabhlánach
gabhlóg
gach
gad
gadaí
gadhar
Seans gur foirm é gabháil de:
gabh »
gabháil fir3 breith ar (rud a ghabháil i do lámh); ceapadh (peil a ghabháil); lán baclainne (gabháil féir, mhóna); tógáil (áit duine a ghabháil); tabhairt faoi, oibriú ar (ag gabháil d'obair); greamú, tógáil (coirpeach a ghabháil); buachan (an lá a ghabháil); a thógáil chugat féin (páirt a ghabháil i rud); glacadh le (gabh mo leithscéal); glacadh, a theacht ar (ghabh tart é); dul, siúl (ag gabháil thar bráid; ag gabháil abhaile); teacht (gabh i leith); gléasadh (capall a ghabháil); rá, aithris (ag gabháil fhoinn, véarsaí); giosta
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
duine a dhéanann rud le taitneamh dó agus ní ar airgead, duine gan mórán cleachtaidh ar rud ach ar breá leis a bheith ag gabháil dó
údarás dleathach i scríbhinn le rud a dhéanamh (barántas cuardaigh, barántas gabhála)
trácht, an pháirt de chos nó de bhróg a chuirtear ar an talamh; greim coise ar an talamh (bonn a ghabháil); an pháirt is íochtaraí de rud (bonn colúin, bonn triantáin); fáinne rubair thart ar roth; rian, lorg (ainmhí)
canadh, gabháil cheoil (cantain na n-éan)
déanamh, múnlú, cumadh (dán a cheapadh); socrú, gealladh (an rud a cheap Dia dó); síleadh, meas (ceapaim go bhfuil an ceart agat); stopadh, gabháil (ainmhí a cheapadh, liathróid a cheapadh)
gabháil le héigean; cur isteach (ar dhuine); griogadh (ag déanamh concais orm a bhí sé)
gabháil de dhoirne ar dhuine
gabháil thart, rith (cursaíocht airgid)
dríodar fíona nó leanna; giosta nó gabháil; iarsmaí
tiubh ar a chéile, gar dá chéile; deacair gabháil tríd (coill dhlúth); dian, daingean
foraois a bhfuil an fás chomh tiubh sin inti gur deacair gabháil tríthi
breoiteacht thógálach cosúil le slaghdán fiabhrais, agus tinneas géag ag gabháil leis
greim; gabháil le foréigean
achrann, greim (chuaigh duán i bhfostú ann); gabháil, breith ar, greamú (fostaigh sa lúb é); duine a thógáil nó a choinneáil i seirbhís; rud a thógáil ar cíos (carr a fhostú)
tugtha do bheith ag gabháil rudaí; santach
gabháil déanta air; i ngreim nó in achrann (gafa sa dris); faoi choinneáil (gafa i bpríosún); sáite i (gafa in obair); in áirithe nó faoi sheilbh (tá an líne, an suíochán gafa); gléasta, cóirithe (gafa go foirmiúil); inroinnte ar (tá B gafa in A)
gabháil fhoinn trí léim in airde ón ngnáthraon gutha agus anuas arís
substaint a choipeann in arán nó i leacht beorach, gabháil
a dhéanamh glan nó éirí glan; íoc go hiomlán (fiacha a ghlanadh); gealadh suas (ghlan an lá); imeacht ar fad (glan leat amach as seo); réiteach (urlár a ghlanadh); putóga a bhaint as (iasc a ghlanadh); scrios (ghlan sé sinn); gabháil thar (ghlan sé an coirnéal, an claí)
gabháil ruda leis an lámh (beir greim air; rug sé greim muinchille orm); lán béil (cúpla greim feola; bain greim as an arán); cruachás (rug drochghreim air); smacht, ceannas (bíodh greim ar do chiall agat; tá greim daingean acu ar an tír); fostú (i ngreim sa talamh, i ngreim ag an eagla); freanga, ríog thinnis (tháinig greim i mo chliathán; greim an bháis); lúb fuála (greim snáthaide a chur i rud)
áit a fhágáil (d'imigh sé abhaile); éileamh (bhí an-imeacht ar eallach ann); cúrsa, trácht, gabháil thart (le himeacht aimsire, in imeacht míosa); siúl, ráta siúil (iad araon ar aon imeacht le chéile); géata, iompar (capall agus imeacht breá faoi)
gabháil timpeall i sruth (mar a dhéanann an fhuil sa chorp)
iarracht ar bhaile nó ar chalafort a ghabháil le teacht timpeall air chun nach sroichfeadh aon chabhair é
bealach gabhála; cead scríofa (pas fillte); cead imeachta (bíodh do phas agat anois); cead taistil thar lear ón Rialtas; giota beag, beagán (pas déanach, pas beag fuar); caighdeán faoi bhun onóracha i scrúduithe
bealach gabhála; taisteal thar lear; airgead taistil; póirse, dorchla
duine faoi ghabháil, nó faoi ghlas i bpríosún
béiceach, glaoch, gabháil fhoinn
greim tobann béil, mant (thug sé snap ar, bhain sé snap as, an úll); gabháil, ceapadh (tá snap maith aige); seal gearr (snap codlata); freanga, stangadh (bhain mé snap as mo dhroim); sclamh (thug sé snap orm)
(le cosán etc.) ar féidir gabháil tríd, sothriallta
an banda dathanna atá sa bhogha báistí nó a thagann as solas geal a bhriseadh suas ar a ghabháil trí phriosma gloine
(le capall etc.) gabháil, gléasadh
druidim nó déanamh ar an áit seo; gabháil, gluaiseacht (tar an bealach seo; an dtiocfaidh tú linn?); sroicheadh, tarlú (tá an samhradh tagtha; tháinig a lá; teacht ar nead; tiocfar ort fós); foilsiú, nochtadh, fás (tháinig an síol; tháinig an leabhar amach; bhí na deora ag teacht); téarnamh (bádh eisean is tháinig mise); fás, forbairt (tháinig trua agam dó; tá an bláth ag teacht air; tháinig misneach dom); aontú (ní thagaim leat ann sin); bheith in ann (ní thig liom é a dhéanamh); sárú (ní ag teacht romhat é); trácht, lua (ós ag teacht thairis sin duit)
gabháil timpeall; teacht timpeall ar, ciorclú; sárú (ní féidir Dia a thimpeallú)
oiriúnú, coinneáil, gabháil (toilleann galún ann; tá toilleadh céid ann)
ó thaobh taobh, ó cheann ceann (ag gabháil trí Thrá Lí; dul tríd an liosta); polladh, réabadh (chuaigh an chaint trí mo chroí; ag teacht aníos tríd an talamh); ar fud (ag siúl tríd an aonach; tá an teach trí thine); measctha le (cuir ola tríd); ar feadh (tríd an oíche, tríd an stoirm ar fad); mar gheall ar (trí dhearmad a tharla sé)
