Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
gealach
gealadh
gealán
gealas
gealasacha
gealbhan
gealgháireach
geall
gealladh
geallbhróicéir
geallghlacadóir
geallmhar
gealltanas
gealltóir
geallúnach
gealt
gealtach
gealtán
gealtlann
geamaí
geamaireacht
geamhar
geamhchaoch
geall fir1 rud a thugtar mar dheimhniú go ndéanfar rud éigin (dul i ngeall ar rud); airgead a chuirtear ar iomaitheoir i gcomórtas (geall a chur ar chapall i rás); comhartha dúshláin (geall comhraic); bua, duais (an geall a bhreith ó dhuine); dealramh, cuma (tá geall fáis sna barra) ► geall le, i ngeall le i muinín, i dtaobh le (bheith i ngeall le cúpla punt); beagnach (tá sé geall le bheith déanta); cosúil le (ba gheall le féasta é) ► de gheall ar ar mhaithe le (de gheall ar do shláinte); ar intinn rud a dhéanamh (má tá tú de gheall ar imeacht) ► mar gheall ar de bharr (mar gheall ar an taisme); i dtaobh, toisc (cad mar gheall air? ná déan é mar gheall ormsa)
TORTHAÍ GAOLMHARA
SAN FHOCLÓIR BEAG
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
mar gheall air sin, dá thoradh sin
cén fáth, cén chúis, cad ina thaobh, cad mar gheall ar (cad chuige ar bhuail tú é?)
éan beag buí a choinnítear mar pheata mar gheall ar a chuid ceoil
déanamh, múnlú, cumadh (dán a cheapadh); socrú, gealladh (an rud a cheap Dia dó); síleadh, meas (ceapaim go bhfuil an ceart agat); stopadh, gabháil (ainmhí a cheapadh, liathróid a cheapadh)
= do3 + a4 (thug sé dá mhac é; rinne sí dá máthair é; gheall siad dá gclann é) de + a4 (duine dá chairde; bean dá gaolta; cuid dá dtailte)
geallta i gcleamhnas
de thoradh, mar gheall ar (chaill sé a shláinte dá dheasca)
cáilíocht a tharraingt siar nó a bhaint de dhuine; duine a dhearbhú neamhcháilithe nó neamhoiriúnach mar gheall ar riail a bhriseadh
mar gheall air
suim airgid a chuirtear síos ar rud i ngeall ar é a cheannach amach ina dhiaidh sin
crann mór síorghlas Astrálach a bhfuil ardmheas air mar gheall ar a chuid ola, guma agus adhmaid
d'fhocal a thabhairt (gheall mé dó go rachainn ann); deimhniú, móidiú (déanfar é, geallaim duit; tá an bheirt acu geallta); cur in áirithe mar chinniúint, ordú (an rud a gheall Dia dúinn); fonn, fuadar (tá gealladh maith faoi)
duine a ghlacann geallta ar rásaí capall nó ar chomórtais eile mar shlí bheatha
gealladh (gealltanas pósta; thug sé gealltanas dom)
a bhfuil geall maitheasa ann; réidh le dul i ngeall ar rud
duine a choinnítear i mbraighdeanas go dtí go gcomhlíontar geallta áirithe
dréim le daoine eile chun rud (mar dhuais, geall etc.) a bhuachan
beirt atá pósta nó geallta
duine misniúil cróga; duine mór le rá i mbéal an phobail mar gheall ar a thréithe; an príomhphearsa fir i leabhar nó i ndráma nó i scannán
lua déanta air; geallta le pósadh
iasacht airgid le teach nó talamh a cheannach agus an áit féin i ngeall leis go dtí go n-aisíoctar ina iomláine é laistigh de thréimhse áirithe
breithiúnas a leagtar ar dhuine mar gheall ar olc nó ar choir éigin (pionós báis); crá croí (is mór an pionós é)
gealladh go gcomhlíonfar coinníoll etc., nó go bhfuil rud chomh maith leis an bhfocal a thugtar leis
thar ceann (labhair mé ar do shon); ar mhaithe le (ar son na ndaoine, na síochána); i gcúiteamh ar (ar son a ndearna tú dom); mar gheall ar (is fiú é a léamh ar son na stíle atá ann)
stuaic, tormas (chuir sé stailc suas); cur suas d'obair ag oibrithe mar gheall ar chúrsaí pá nó eile
stopadh anála mar gheall ar bhac éigin sa scornach (cnámh nó deatach mar shampla); breith ar scornach ar dhuine chun a anáil a bhaint de; múchadh (glór tachta)
de thoradh, mar gheall ar; maidir le
mar gheall ar, maidir le (cad ina thaobh)
(tá sé timpeall an tí; timpeall fiche bliain ó shin); mar gheall ar (eolach timpeall ar chapaill)
mar gheall ar (toisc na cainte go léir; toisc go raibh deifir orm)
