Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
tost
tósta
tóstal
tóstalach
tosú
tótam
tothlú
trá
trábhaile
trácht
tráchtáil
tráchtaire
tráchtas
trádáil
trádmharc
traein
traenáil
tragóid
traidhfil
tráidire
traidisiún
traigéide
tráill
Seans gur foirm é trá de:
tráigh »
trá1 bain4 bruach farraige, cladach (trá ghainimh, ghrin); an cladach nuair is ísle a bhíonn an taoide (tá sé ina thrá)
trá2 fir dul amach na taoide tar éis tuile, aife (an ag trá nó ag líonadh atá sé?); maolú, ísliú (trá tobair; thráigh a mhisneach air)
TORTHAÍ GAOLMHARA
SAN FHOCLÓIR BEAG
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
trá na taoide
gobadán a bhfuil droim dearg air, cearc ghainimh, circín trá
iasc bog sliogánach trá
lag trá, an trá agus an taoide amuigh ar fad
méile, talamh gainimh cois trá
lag trá (mara)
bheith i láthair; cúram a dhéanamh (de rud)(an dá thrá a fhreastal); riar, seirbhís (lucht freastail in óstán); friotháil
gráinní geala míne de chlocha meilte a chlúdaíonn trá nó gaineamhlach
éan trá a phiocann iascáin as gaineamh bog; éan a leanann an chuach
duine nó créatúr lag; laige; ísle (lag trá)
ag tosú ag (ó thús go deireadh; ón taobh eile anall); a thagann as (duine ó Thrá Lí); de (d'fhógair sé ón altóir é); idir (míle ó chéile, i bhfad ón áit); ag teacht as (teas ón tine; cabhair ó Dhia); foinse (ó chroí nó ó bhéal; ná creid uaidh é); fáth, cúis (sáraithe ón lá, buí ó theas na gréine); díth (airím uaim é); gá (cad tá uait); leanúnachas (ó lá go lá, ó cheann ceann na tíre); ón uair a (ó bhí tú anseo cheana); mar gheall ar (ó tharla gur mar sin atá; ós agat atá an ceart) ó + an = ón; ó + a4 = óna; ó + is = ós; ó + ar3 = ónar; ó + ár2 = ónár
éan trá dubh is bán agus gob fada air (Roilleog ainm eile air)
talamh tanaí grin faoi uisce; trá ghrin; branra nó boilg díreach faoi uisce
an craiceann a bhaint nó a thitim de rud; nochtadh (trá ag scamhadh); bearradh, snoí, líomhadh, plánáil
go dtí áit níos ísle (dul síos an staighre, síos chun na trá); ar crochadh nó ar sileadh (bhí a gruaig síos léi); ó thuaidh (síos go Cúige Uladh)
líonadh agus trá na farraige dhá uair sa lá trí tharraingt na gréine agus na gealaí; tuile agus aife na farraige; sruth ag rith tríd an bhfarraige le linn tuile nó aife; tamall maith
baile cois trá
imeacht, taisteal; turas, aistear (i dtrácht an bhealaigh dom); gnáthú (áit a bhfuil trácht mór air); gluaiseacht daoine, feithiclí, loingis etc., ar bhealaí taistil poiblí; na daoine, feithiclí etc. a thaistealaíonn amhlaidh; trádáil earraí etc. (bád tráchta)
trá tagtha air
maolú, trá, laghdú; snoí (le galar)
ó thaobh taobh, ó cheann ceann (ag gabháil trí Thrá Lí; dul tríd an liosta); polladh, réabadh (chuaigh an chaint trí mo chroí; ag teacht aníos tríd an talamh); ar fud (ag siúl tríd an aonach; tá an teach trí thine); measctha le (cuir ola tríd); ar feadh (tríd an oíche, tríd an stoirm ar fad); mar gheall ar (trí dhearmad a tharla sé)
