Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
orlaíocht
ornáid
órnite
ornú
óró
ortaipéideach
ortha
órú
os-
ósais
osán
osánacht
oscailt
oscailte
oscailteach
oscartha
osclóir
osna
osnádúrtha
osnaíl
óspairt
ospidéal
orthu could be a grammatical form of:
ar »
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
pór gabhar, cat nó coiníní a bhfuil clúmh fada orthu; snáth nó éadach a dhéantar as an gclúmh sin
duine sí a mbeadh eagla ar pháistí go gcasfaí orthu san oíche é; fear bréige le héin a scanrú as gort arbhair
árthach cruinn domhain déanta de chláir adhmaid agus fonsaí timpeall orthu, nó de mhiotal; tiúb mhiotail gunna
bóthar a bhfuil ráillí air a ritheann traenacha orthu
buillí a thabhairt do dhuine nó do rud; an gráinne a bhaint de thuí le hinneall buailte; uibheacha no uachtar a ghreadadh go dtagann cúr orthu; preabadh go rialta (croí ag bualadh); múnlú (airgead a bhualadh); seinm (port a bhualadh); leagan (buaileadh breoite é); sroicheadh ar do chúrsa (gur bhuail siad cuan; buail isteach chugainn); troid (bhí bualadh mór ann); bua a fháil (bhuaileamar sa chluiche iad)
tarraingt de dhorn nó d'arm ar dhuine nó ar rud; tarraingt speile in arbhar; tarraingt rámha in uisce; iarracht snámha; preabadh croí nó cuisle; bualadh cloig (ar bhuille a haon); caill, dochar (is mór an buille orthu é)
díol earraí go poiblí ar an bpraghas is airde a thairgtear orthu
áit d'othair sheachtracha a gcuirtear cóir leighis agus comhairle orthu
cás síodúil a shníomhann cuid mhaith cruimheanna feithidí thart orthu féin go mbíonn siad aibí
cumann nó coiste agus é mar chúram orthu rud éigin a fhiosrú; údarás a bhronntar ar oifigeach airm
bláthanna a bhfuil milleanna gorma orthu, búnna muc
crapadh pianmhar ar na matáin, tar éis straidhn a bheith orthu go mór mór
bua nó cumas rudaí a thabhairt ar ais san aigne (beidh cuimhne ar an lá seo fós); na rudaí ar fad a gcuimhníonn daoine orthu (más buan mo chuimhne; cuimhní cinn)
deich nduine; deich gcloch den phaidrín nó na paidreacha a deirtear orthu
leá, scaipeadh (tháinig díleá orthu); leá bia sa ghoile le go bhféadfadh an corp fuinneamh a bhaint as
duine a dhéanann gnó (díol nó ceannach) thar ceann duine eile; ceann de dhá uimhir nó breis a mbíonn toradh áirithe orthu nuair a mhéadaítear faoina chéile iad (Is fachtóirí de 8 na huimhreacha 2 agus 4)
dul sa tóir ar ainmhithe chun breith orthu (mar spórt nó mar sprioc chreiche); an tóir féin (lá fiaigh, capall fiaigh); géim, creach
ceann de na trasnáin ó bhalla go balla le cláir urláir nó lataí síleála a ghreamú orthu
planda bídeach fungasach a fhásann ar charraigeacha, ar chrainn etc. agus a thugann dath uaine, liath nó buí orthu
páipéar beag agus scríobh air (Greamaítear lipéid de bhuidéil, de bhoscaí etc. lena thaispeáint cad tá iontu nó ar bhagáiste agus ainm agus seoladh an úinéara orthu)
thart gach taobh (teacht mórthimpeall orthu; mórthimpeall na háite)
áit a gcoinnítear bailiúcháin spéisiúla d'earraí stairiúla don phobal le breathnú orthu, iarsmalann
paidir fhada ina n-aithrisítear 5 (nó 15) deichniúr d'Aivéanna agus an Phaidir roimh gach deichniúr acu agus Glóir do Dhia ina dhiaidh; cineál de shlabhra agus clocha air le cuntas a choinneáil orthu seo
meascán d'uisce, gaineamh agus aol a chuirtear ar bhallaí, áit a gcruann sé agus a gcuireann sé bailchríoch mhín orthu; ungadh leighis le cur ar an gcneas; téip ghreamaitheach leighis ar chneá nó ar ghortú; duine bog baoth
cluiche cosúil le haca a imrítear ar muin capaill le bataí agus ceann máilléid orthu
fráma chun rudaí a choinneáil air nó ann (raca féir; raca hataí); gléas ar a mbaintí síneadh as géaga daoine fadó mar phionós orthu; scairbh
barra adhmaid nó miotail mar a bhíonn ar thaobh staighre nó i sconsa; ceann de na barraí iarainn ar iarnróid a ritheann traein orthu
roghnú (níl cead roghnachais agat orthu)
ospidéal, go mór mór do dhaoine a bhfuil galair scamhóg orthu
céimeanna idir dhá urlár i dteach, agus ráille orthu de ghnáth; stór (teach dhá staighre)
duine a dhéanann leathar de chraicne ainmhithe de bharr tainnin a chur orthu lena leasú
tarraingt; bailiú isteach; trácht, éileamh (is orthu a bhí an tarlú)
éirí teann nó a dhéanamh teann; feistiú, fáscadh, daingniú; coinneáil le (bhí sé ag teannadh dí leo); cur (teann ort do chuid éadaigh); dlúthú (bhí an tóir ag teannadh orthu); druidim (teann anall, isteach, liom; ag teannadh ar cheann scríbe)
fiach, dianleanúint; ruaig, teitheadh (cuireadh an tóir orthu); lorg (ar thóir troda)
gnéithe aiceanta réigiúin, etc., nó tuairisc orthu
an chéad chuid, tús (tosach scéil, tosach an tsaoil); an chuid chun cinn (i dtosach an bháid, an bhus); brollach, ucht (tosach duine, ainmhí); ceann (dul ar tosach, chun tosaigh); tús áite (bhí tosach aige orthu); bonn (bróige etc.)
tástáil (triail an deoch seo; sin é an áit a raibh an triail orthu); iarracht a dhéanamh ar (thriail sé éirí); cur faoi éisteacht cúirte (cás a thriail)
