Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
anrachán
anraith
anró
anrud
ansa
ansacht
anseo
ansin
ansiúd
ansmacht
anspás
anstró
anstrólaí
antaibheathach
antaiseipteán
antartach
antlás
antoil
antoisceach
antraicít
antrapóideach
antráth
anuas
ansin dob san áit sin; ina dhiaidh sin
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
focail i ndiaidh a chéile a dhéanann ráiteas iomlán (tá siad ag teacht, fág ansin é, cá bhfuil siad anois? fuist, a dhuine!)
eorna nó grán eile a thumtar in uisce go bpéacann sé, agus a thriomaítear ansin go n-úsáidtear chun beorach é
comhaireamh, áireamh (cuntas a dhéanamh ar rudaí); an méid ceart (tá an cuntas ansin agat); cúrsaí airgid (cuntas bainc); reicneáil (lá an chuntais; duine a thabhairt chun cuntais); tuairisc, cur síos (tá cuntas sa leabhar seo air; cuntas duine a chur)
leagan síolta sa talamh (coirce a chur); saothrú talún (gort a chur); leagan rudaí ina n-áit (cur tuí, cur gaistí; cuir ansin é); lorg (eolas, tuairisc, a chur); caitheamh (chuir sé míle ó bhaile é; chuir sé a shaol go hainnis); seoladh chun bealaigh (teachtaire, litir, a chur; cuir abhaile é); sileadh, doirteadh (ag cur fearthainne; allas, fuil, a chur); sceitheadh (na crainn ag cur an duilliúir)
gan a bheith cam ná cuartha; gan chor gan chasadh; (le haimsiú) cruinn; (le duine) macánta; (le háit nó aimsir) cruinn, ceart (díreach ansin, anois go díreach!)
íonú a dhéanamh ar leacht trí ghal a dhéanamh ar dtús de le teas agus ansin an ghal a fhuarú chun leacht a dhéanamh ar ais di (is mar sin a dhéantar fuisce agus poitín); ligean do leacht titim ina bhraonta
éan sna fabhalscéalta a dhódh é féin agus ansin a d'aiséiríodh as an luaithreach ina éan óg; focal moltach ar laoch nó ar bhean uasal (san fhilíocht)
fostú ruda ag duine agus tar éis an luach iomlán a bheith íoctha ina chodanna beaga aige gur leis féin ansin é
an bonn a bhaint ó rud (duine, crann, a leagan); caitheamh, iomrascáil; ísliú (seol a leagan); cur síos, cur in áit (cloch bhoinn a leagan; leag do lámh air); gearradh (leagadh cáin throm air); cur (leag ansin í, go leaga Dia an t-ádh ort); claonadh, lé (leagan a bheith agat le rud, leagan ó dheas)
brú chun cinn (sáigh chun cinn ansin; bád a shá amach); polladh le bior, scian etc. (duine a shá le miodóg); sacadh, ropadh (sháigh sé síos ina phóca é)
cumasc de luaidhe agus stán a mheiltear agus a úsáidtear ansin chun sádrála
análú amach, aer a thiomáint amach as an mbéal; síobadh aeir, gaoithe etc. (séidfidh an oíche fós); líonadh le haer (balún a shéideadh); lasadh agus at (aghaidh shéidte); cur go fras (ag séideadh fola); caitheamh (séid isteach ansin é); ionsaí (shéid siad ar an obair); cur suas, griogadh (ag séideadh fút a bhí sé)
fad nó teannadh a bhaint as rud (sreang a shíneadh); searradh (do ghéaga a shíneadh); luí ar d'fhad (sín siar ansin); luí le nó cois (sínte le mo thaobh); éirí fada (tá an lá ag síneadh); cur amach (sín amach do lámh); leagan; pointeáil (shín sé a mhéar chuige); brú chun cinn (síneadh chun reatha)
ceangal a dhéantar ar chorda nó rópa trína dhá gceann a lúbadh ar a chéile agus a tharraingt ansin chun iad a fháscadh; aon chineál ceangail (snaidhm an phósta; bhí snaidhm ar mo chroí); fadhb; buille
duine righin dúr; duine atá deacair a lúbadh; staic (sheas sé ansin ina stangaire); leisceoir, leiciméir
cúrsa, turas, aistear (timpeall an tobair a thabhairt; tá míle de thimpeall ansin); máguaird (na daoine inár dtimpeall); comharsanacht (tá timpeall an tí le réiteach); giorta (tá ceithre troithe de thimpeall aige)
(thusa faoi réir an bhriathair) tú féin (is tusa a dúirt é; dfhág sé thusa ansin)
