Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
aoladh
aolchoinneal
aolchuisne
aolmhar
aoluisce
aon
aon-
aonach
aonad
aonar
aonarach
aonarán
aonbheannach
aonchéileachas
aonghin
aonraic
aonrú
aonta
aontacht
aontachtaí
aontaitheoir
aontaobhach
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
dílleachta nach bhfuil aon duine ina bhun
aon duine
ceann amháin (a haon); duine nó rud amháin (gach aon); cárta imeartha nach bhfuil ach marc amháin air (an t-aon muileata); ar bith (níl aon duine istigh); céanna (tá siad ar aon dath le chéile); amháin (an t-aon iníon atá acu)
gnás nach gceadaíonn ach aon chéile amháin a bheith ag duine san aon am amháin
duine nach bhfuil glacadh aige le haon dearcadh ach a dhearcadh féin
aon, gan aon (má tá cuidiú ar bith agat; níl duine ar bith istigh)
tarraingt de dhorn nó d'arm ar dhuine nó ar rud; tarraingt speile in arbhar; tarraingt rámha in uisce; iarracht snámha; preabadh croí nó cuisle; bualadh cloig (ar bhuille a haon); caill, dochar (is mór an buille orthu é)
ar aon chreideamh nó tuairim le formhór na ndaoine
daoine beo den chineál céanna, a tháinig ón sinsear céanna, ar aon dath craicinn nó tréithe etc., le chéile; muintir, sloinne
aon rud a chuireann srian le duine, bac
socrú chun bualadh le chéile (coinne a dhéanamh le duine); súil (ní raibh aon choinne agam leat)
duine ar aon chéim leat; compánach, comrádaí
dúil bheo, aon ní atá cruthaithe, éan nó feithid nó ainmhí, mar shampla; duine anbhann, duine bocht lách (an créatúr bocht)
rud ar aon déanamh le + nó x; fráma mór adhmaid a gcrochtaí duine a bheadh daortha air fadó; siombail an chreidimh Chríostaí; angar, pionós (na crosa atá i ndán dúinn); cosc, bac (cros a chur in éadan ruda); dochar, millteanas (páistí ag déanamh cros)
aon bhord, aon bhéile le duine, comhluadar (bheith i gcuibhreann duine); cion, roinnt; gort curaíochta
fásach, áit gan aon duine; áit do dhíthreabhach
grúpa daoine, aicme, treibh; roinnt (daoine) (is olc an dream iad); cine (an dream dar díobh é; aon dream amháin iad)
aon den chine daonna, fear nó bean; neach ar bith (dá mbeadh deifir ar dhuine)
marú duine d'aon toil go neamhdhleathach
teach adhartha Dé ag pobal, teach pobail; aontas daoine ar aon chreideamh le chéile
comaoin daoine ar aon aidhm le chéile
grúpa daoine a bhíonn ag obair nó ag imirt ar aon taobh le chéile; criú (foireann loinge); bailiúchán rudaí den chineál céanna (foireann uirlisí, foireann fichille)
gan aon rud nó aon duine istigh ann (soitheach folamh, spás folamh; teach folamh); gan éifeacht (gáire folamh); in aistear (turas folamh); amú (buille folamh)
duine de do mhuintir féin; cóngas, ceangal idir dhaoine a tháinig ón aon sinsear
ceann de na ceithre fhiacail ghéara idir na clárfhiacla agus na cúlfhiacla i mbéal an duine; aon rud géar
an fireann nó an baineann i measc daoine agus ainmhithe; aon ghníomhaíocht nó aon cháilíocht a luaitear leis sin
brí, fuinneamh, spreacadh (níl aon ghus ann); teaspach, mórchúis (an gus a bhaint as duine)
a bhaineann le haon duine amháin; singil; leithleach
duine ar féidir leis roinnt rudaí a choinneáil ag gluaiseacht san aer gan ligean d'aon cheann acu titim
aon ní scríofa a mhilleann clú duine
focail nó siombailí scríofa a thuiscint; focail scríofa a rá os ard (léigh amach é); rá (cé a léigh an tAifreann?); bua na léitheoireachta (níl léamh ná scríobh aige); ciall, míniú, léiriú (cártaí, lámh duine, a léamh); tuiscint, dul amach (níl aon léamh ar an bhfear sin)
aon mharc fada caol; sreang, corda nó rópa; sraith daoine nó rudaí (líne saighdiúirí, seasamh i líne); sraith focal trasna leathanaigh (líne filíochta, cúpla líne a léamh); seirbhís iompair (líne loingis, busanna); ginealach, cine, fine; glúin (an líne atá suas inniu); éillín
sraith achainíocha a úsáidtear i seirbhísí eaglasta nó mar eireaball leis an gCoróin Mhuire; aon ní a bheadh de ghlanmheabhair ag duine (tá sé ina liodán aige)
duine fireann clainne; garsún, duine, diúlach (a mhic ó; mac mioscaise, aon mhac máthar acu)
riail phósta nach gceadaíonn ach aon chéile amháin a bheith ag duine in aon am amháin, aonchéileachas
na daoine go léir a chónaíonn in aon tír nó faoi aon rialtas le chéile; lucht aon chine
duine atá naimhdeach leat nó a throideann tú; tír nó fórsa airm in aghaidh tíre eile; rud mar bhia, etc. nach réiteodh leat (níl aon namhaid agam ach é)
áras ina gcónaíonn éin, mar aon le roinnt ainmhithe beaga agus feithidí, agus a dtógann siad a rudaí óga ann (nead giorria, nead dreoilín; nead seangán); áras seascair ag duine; buíon, drong (nead bithiúnach)
duine a thairgeann a sheirbhísí go deonach in aon bhrainse den arm
aon rud a fhásann as an talamh a bhfuil cos, fréamh agus duilleoga air; duine breá, duine uasal
muintir, daoine; muintir aon pharóiste nó aon eaglaise (os comhair an phobail, teach pobail); daonra (pobal na tíre)
cumas nó acmhainn feiceála (níl an radharc go maith aige); raon amhairc (fad mo radhairc uaim); féachaint, amharc (ní fhaca mé aon radharc air); an rud a fheictear, feic (radharc mara, tíre; is gránna an radharc é); díol súl, neart (bhí radharc daoine ann); súil(e) (an taobh geal dá radharc); cuid amháin de ghníomh i ndráma
grúpa daoine den aon aicme amháin, mar shampla páistí sa bhliain chéanna ar scoil; líne daoine; céim (tá siad ar aon rang amháin)
ó thús aimsire, i gcónaí; choíche, go deo (go raibh tú riamh amhlaidh); (mar threisiú)(gach aon duine riamh acu)
loitiméireacht d'aon ghnó ar innealra, maoin etc., ag oibrithe, naimhde le linn cogaidh nó aon duine ar mian leis deireadh nó stop a chur le scéim nó cuspóir nó plean éigin
aon rud a scamhtar, scamhachán; cuma a chuireann duine ar a aghaidh le cancar etc., drannadh, grainc
áis, gléas, plean; acmhainn (múineann gá seift; níl aon seift sa duine bocht)
léiriú, taispeántas (seó capall; níl aon seó ach é); greann, spórt (bhí seó ceart againn air); scata nó slua mór (bhí seó daoine ann)
aon rud bog; duine bog tútach; láib
aon airgead nó maoin atá ar fáil ag duine chun fiacha a ghlanadh
