SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
briseadh ar ghealltanas an phósta faoina bheith dílis do do chéile
= an2 san aimsir chaite agus sa choinníollach (ar bhris sí é? ar mhaith leat é?)
tamall de rud ar bith (babhta oibre); seal áirithe coimhlinte (an dara babhta den troid); uair (an babhta seo); buille tubaisteach, bris (is mór an babhta air é)
briseadh i gclaí nó i mballa ar féidir dul tríd; aon bhriseadh cosúil leis sin
furasta a bhriseadh ar nós briosca; tirim crua (sneachta briosc); beoga (glór briosc); réidh; réchúiseach
cailliúint (is oth liom do bhris; is mór an bhris air é)
briseadh déanta air; bacach, lochtach (Béarla briste)
brú deanta air; briste (tá an obair brúite againn)
fráma lataí nó tuigí; fráma adhmaid ar chúrsa ráis le léim ag reathaithe; paiste dearnála ar stoca; fráma agus spící miotail ann chun talamh treafa a bhriseadh agus a réiteach agus síolta a chlúdach, bráca fuirste
bac, go háirithe bac gaoil chun pósta; gaol (col ceathar, col seisir); drochbheart, gníomh uafásach; briseadh móide nó focail; gráin, drogall (tá col agam leis; bhí col orm é a dhéanamh)
cáilíocht a tharraingt siar nó a bhaint de dhuine; duine a dhearbhú neamhcháilithe nó neamhoiriúnach mar gheall ar riail a bhriseadh
cuid bhunúsach de rud; substaint ar bith nach féidir a bhriseadh suas ná a dheighilt ina substaintí atá difriúil léi féin (airgead, mearcair, hidrigin); snáth miotail a lasann i mbolgán leictreach
fuaim béil nó grúpa litreacha a chiallaíonn rud ar leith; abairt, ráiteas, caint (focal a rá le duine); teachtaireacht, eolas (focal a chur chuig duine); gealltanas (d'fhocal a bhriseadh; ar m'fhocal duit)
más rud é nach, dá mba ea nach (mura bhfuil deifir ort, mura dtiocfá liom, murar bhris tú é; murab ionann iad, murarbh éagóir air é)
uirlis agus soc caol iarainn uirthi chun talamh crua a bhriseadh
glacadh páirte (i rud); aidiacht a dhéantar as briathar (mar shampla, maide briste, teach ligthe ar cíos, scanraithe roimh dhuine)
mí-úsáid ar rud nó áit bheannaithe, ar nós briseadh isteach in eaglais agus rudaí beannaithe a ghoid nó a bhriseadh
briseadh (dlí rialach etc.); éigniú (tearmann, bean, a shárú); bréagnú (argóint a shárú); buachan ar, teacht thar (duine a shárú i rás; níl a shárú le fáil; tá an leathchéad sáraithe aige); teacht roimh, ceapadh, teanntú (sáraigh na ba sin dom); crá, ciapadh (madra ag sárú caorach); tuirsiú (sáraithe ag an obair)
dúnadh céarach nó luaidhe a chuirtear ar cháipéis mar chruthú gur fíorcháipéis í agus nach brionnaithe atá sí, nó ar rud ar bith ionas nach féidir é a oscailt gan an dúnadh a bhriseadh; marc, iarsma (d'fhág an aicíd a séala air)
an banda dathanna atá sa bhogha báistí nó a thagann as solas geal a bhriseadh suas ar a ghabháil trí phriosma gloine