SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
fanacht mar a bhfuil, socrú síos (cá bhfuil tú ag baint fút?); ciúnú, ceansú (thug mé iarraidh baint faoi); tochailt faoi (tá an abhainn ag baint faoin mbruach)
déanamh, múnlú, cumadh (dán a cheapadh); socrú, gealladh (an rud a cheap Dia dó); síleadh, meas (ceapaim go bhfuil an ceart agat); stopadh, gabháil (ainmhí a cheapadh, liathróid a cheapadh)
socrú, beartú, ceapadh (cinneadh ar lá, ar rud a dhéanamh)
gaol pósta (tá sé i gcleamhnas léi); socrú pósta (cleamhnas a dhéanamh)
socrú chun bualadh le chéile (coinne a dhéanamh le duine); súil (ní raibh aon choinne agam leat)
deasú, socrú, gléasadh, ullmhú; deisiú
moladh nó cúnamh i bhfocail a thugtar do dhuine nuair nach bhfuil a fhios aige cad is ceart dó a dhéanamh (glac mo chomhairle); treoir, tionchar (fanacht ar chomhairle d'athar); gasra a thagann le chéile chun ceisteanna a phlé agus socruithe a dhéanamh (comhairle baile, comhairle cathrach)
socrú d'ilchineál páirteanna nó rudaí a oibríonn le chéile chun críche áirithe, nó a thagann le chéile chun toradh áirithe a thabhairt i gcrích (córas oideachais, córas cánach); baill áirithe den chorp a oibríonn le chéile (córas díleá, córas na néaróg); bealach ordúil oibre (éiríonn leis a chuid oibre a dhéanamh go slachtmhar mar tá córas aige)
(crích in abairtí áirithe) teorainn (críocha na tíre, na feirme); réigiún, limistéar (críoch Laighean); deireadh; críochnú (críoch an scéil); slacht (cuir críoch éigin ort féin; duine gan chrích); socrú saoil (tá iníon eile le cur i gcrích aige)
socrú, margadh; comhaontú dlí
cur ar íochtar (cuir béal an chiseáin faoi); cur ar an talamh (chuir sé a chosa faoi); fágáil ar staid áirithe (ná cuir scaoll fúthu, cuireadh faoi smacht iad); socrú síos, cónaí (cur fút in áit)
cóiriú, socrú; gléasadh; ullmhú (bia); ceartú in áit (deasaigh isteach liom); díriú, aimsiú (buille a dheasú ar dhuine)
socrú, cur in ord nó in eagar, gléasadh (tú féin a fheistiú); ceangal, daingniú, fáscadh (bád, cruach, a fheistiú)
ceann de na socruithe a leagtar síos i reacht dlí
cur ag fás, tosú ar fhás; socrú síos (fréamhú in áit; gaoth ag fréamhú ó dheas); teacht (ó)(fréamhú ó dhea-dhaoine)
socrú, deasú; ullmhú (leaba a inleadh duit féin); beartú, pleanáil
socrú, ord, eagar; troscán (inneall tí); gléas (inneall a chur ort féin); ord ceart (in ord agus in inneall); gaiste (inneall a chur); meaisín, gléas cumhachta nó tiomána (Inneall a thiomáineann gluaisteáin, traenacha agus eitleáin)
cóiriú, socrú (scéim a leagan amach); cloí (leag sé amach lena dhorn é); ordú (obair a leagan amach do dhuine)
a dhéanamh léir, míniú; cur in ord, socrú (do chuid oibre a léiriú); críochnú (béile a léiriú); cur i láthair nó ar stáitse (dráma a léiriú)
cur fút nó cónaí (in áit); áit a ghnáthú; stad, stopadh; socrú síos (cá lonnaíonn sé? lonnaigh mo shúil air)
socrú rithimeach ar na siollaí i ndán
déanamh neide; socrú síos (neadú síos sa leaba); leabú (cloch a neadú i mballa)
sagart nó ministir a dhéanamh de dhuine i searmanas eaglaise; rí a chorónú; ordú, socrú; maisiú, cóiriú
eagar, socrú rialta ar rudaí i spás nó in am (ord aibítre; tá siad in ord agus in eagar agam); eaglaisigh faoi riail (ord Loreto, ord San Doiminic); eagraíocht faoi aon riail (An tOrd Oráisteach)
áit faoi chrainn; daoine a shocrú i gcoilíneacht
socrú, ceapadh (lá a phointeáil lena aghaidh); piocadh, glanadh (tú féin a phointeáil)
dhá rud (leaca, etc.) a shocrú sa chaoi go mbíonn imeall ceann acu ag luí thar an gceann eile, mar thílí ar dhíon, etc.
bille nó cuntas atá le socrú
marcáilte amach; críochnaithe, socraithe
lonnú, neadú, cónaí; fanacht; socrú síos
ciúin, réidh, gan chorraí; ar sos, ar suaimhneas (farraige, aimsir, shocair; fan (go) socair); socraithe (bhí sé socair agam dul ann); réidh, críochnaithe (tá an duine bocht socair)
neadú, socrú síos go seascair
an teagasc a deir gur leis na daoine go léir le chéile saibhreas na tíre (talamh, tionscail, mianaigh, etc.) agus nach le húinéirí príobháideacha ar leithligh, agus gur cheart don phobal a shocrú conas a úsáidfear na hacmhainní seo
a bhaineann le muintearas idir dhaoine (club sóisialta, cruinniú sóisialta); a bhaineann leis an bpobal i gcoitinne i gciall ar bith (go háirithe socruithe agus rialacha chun leas an phobail a chur chun cinn) (árachas sóisialta); a bhaineann le grúpaí nó aicmí daoine sa phobal de réir a gcéime nó a seasaimh sa saol etc.
marcáil, rianadh (talamh a spriocadh amach); socrú, ceapadh (ar an lá a bhí sprioctha)
bualadh fút ar shuíochán nó ar an talamh; bheith i seisiún (suí ar choiste; tá an chúirt ina suí); socrú síos (suí ar thalamh duine); éirí (an bhfuil sé ina shuí fós?); fanacht suas (suí le duine tinn); ligean ar cíos (talamh a shuí le duine); suíomh, socrú, bunú (shuigh sé campa ann; shuigh sé cíos orthu); áitiú (shuigh sé go daingean orm é); áit, loc (faire, suí seilge; suí rí); cathaoir, oifig (suí easpaig, an Suí Naofa)
láthair; socrú, bunú (suíomh scéil); cruthú (suíomh cúise)