Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
bachta
baclainn
baclámh
baclámhach
bacóg
bacstaí
bácús
bád
badán
badhbaire
badhbh
badmantan
bádóir
bádóireacht
bagairt
bagáiste
bagánta
baghcatáil
bagrach
bagún
baibín
baic
baiceáil
bád fir1 árthach a thugann daoine nó earraí thar uisce agus a thiomáintear le maidí rámha nó le seol nó le hinneall ► bád fartha bád a thugann daoine go rialta anonn is anall thar abhainn nó loch nó idir dhá phort mara ► bád tarrthála bád speisialta le daoine a shábháil ar an bhfarraige
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
leaba iomartha i ngunail báid
duine a ainlíonn bád
bád a choinneáil sa bhall céanna ar an uisce; fanacht ar foluain gan chorraí san aer
an bád sa Bhíobla a shábháil Naoi agus a theaghlach agus na hainmhithe a bhí inti ó bhá sa Díle
crúca trom iarainn ar shlabhra nó ar chábla i mbád (Nuair a scaoiltear amach é greamaíonn an crúca sa talamh agus coinníonn sé an bád ina háit)
bád nó long; soitheach; coimeádán
fear báid
láimhseáil báid
bád iompair agus tóin leibhéalta uirthi a úsáidtear ar chanáil nó ar abhainn
meáchan i mbád lena coinneáil socair san uisce
bád, long
an pháirt den srian a chuirtear i mbéal capaill; gunail báid
ball troscáin a bhfuil clár leathan air agus cosa faoi, a úsáidtear le haghaidh béilí nó oibre nó imeartha; bia boird; taobh, imeall (bord na farraige); taobh báid nó loinge (teacht le bord, thar bord); clár loinge, deic (dul ar bord)
dul nó cur ar bord loinge; cur fút i dteach ar lóistín; cúrsa fiarlán á thógáil ag bád seoil in aghaidh na gaoithe, tornáil
oifigeach loinge a fhéachann i ndiaidh cúrsaí bád, rigeála etc.
crann scóid i mbád
áit a dtagann báid i dtír; port, cuan
duine a chalcann báid etc.; iarann cácála
bealach uisce gearrtha sa talamh mar chúrsa taistil do bháid nó mar áis uiscithe don talamh ar gach taobh de
easnacha adhmaid i dtaobh báid
áit a dtagann báid le caladh
an chuid den chorp taobh thuas den mhuineál; meabhair, éirim aigne (fear a bhfuil an-cheann air); ceannaire, taoiseach (ceann teaghlaigh, ceann treora); barr (ceann tairne; ceann staighre, leapa); tús, tosach (ceann báid; chun cinn); deireadh (ceann téide); aonad (ceann amháin, dhá cheann)
píosa trom adhmaid nó miotail ó cheann ceann báid fúithi thíos mar bhonn faoina creatlach
bád beag
corp an duine (an diabhal i gcolainn dhaonna); mianta an choirp (pléisiúir na colainne); cabhail (colainn gan cheann; colainn báid)
comhoibriú idir dhaoine (dul i gcomhar le duine; comhar na gcomharsan); páirtíocht (tá bád i gcomhar acu)
as ord; (le bád) imithe dá cúrsa; (le praghsanna) thar fóir, as miosúr
corp marbh; creatlach (conablach báid); dramhaíl (conablach bia)
foireann báid nó eitleáin
bád beag a bhfuil seol mór agus seol tosaigh agus jib uirthi
síneadh amach, nochtadh (do theanga a chur amach); díbirt (cuir amach as an teach iad); lainseáil (bád a chur amach); fógairt (ná cuir amach an scéal sin orm); doirteadh amach (cuir amach an tae); tomhas, freagairt (cuir amach seo dom); aiseag, caitheamh amach
bád éadrom agus a fráma clúdaithe le canbhás
bád cogaidh agus an-siúl aici; marcálaí ar scáileán ríomhaire etc.
cur i gcrích nó ar fáil (obair a dhéanamh); comhlíonadh (an carghas, do dhualgas, a dhéanamh); cleachtadh (léann nó eolas a dhéanamh); cur le chéile (rinne Dia an domhan, bád a dhéanamh); ullmhú, cóiriú (an dinnéar a dhéanamh); cruthú (déanfaidh sé lá maith fós); sroicheadh (talamh a dhéanamh, na ceithre scór a dhéanamh); tarraingt (achrann a dhéanamh); bheith páirteach i (comhrá, greann, a dhéanamh); tabhairt (seanmóir a dhéanamh); (le haidiacht) (rinne sé tuirseach mé); ceapadh (tá mé ag déanamh go bhfuil an ceart agat; déanaim amach go bhfuil); cruth (rud ar dhéanamh uibhe); bheith sásta le (caithfidh tú déanamh leis, as)
críoch (tá deireadh leis an scéal); an chuid dheireanach; an chuid is faide siar (deireadh báid, deireadh cairte); clabhsúr (tá deireadh déanta, ite); tóin duine nó ainmhí
bád speisialta chun dreideála
bád iascaigh a úsáideann sruthlíonta
áit a bhfolmhaítear nó a ndeisítear báid; báisín canála
ag cur nó ag tabhairt dúshláin; meargánta; díonach, stóinsithe (bád dúshlánach)
ábhar fite a ndéantar cultacha agus brait as; seolta báid (long faoi iomlán éadaigh)
ceann de na cnámha cuara a thagann ón gcnámh droma thart ar dhá thaobh an bhrollaigh mar chliabh cosanta; ceann de na lataí adhmaid i gcabhail báid
fána bheag; sleamhnán; slip (do bháid)
iompar anonn agus anall thar caladh ar bhád nó eitleán
socrú, cur in ord nó in eagar, gléasadh (tú féin a fheistiú); ceangal, daingniú, fáscadh (bád, cruach, a fheistiú)
fanacht, moilliú; moill (fuireach calaidh ar bhád)
sleá bheag; ceann de na hingne géara ar chrúb éin nó ainmhí; líne sholais (gá gréine); líne ó lár ciorcail go dtí an imlíne; duán báid
bád seoil mór Spáinneach anallód
cnó mór blasta a bhfuil blaosc bhuí air ar dhéanamh báid (Déantar troscán an-deas as adhmad an chrainn ghallchnó)
tabhairt suas, stríocadh (géilleadh don namhaid); bheith umhal (géilleadh do Dhia); tabhairt isteach (géilleadh do phiseoga); admháil (géilleadh d'argóint); tosach a thabhairt do (slí a ghéilleadh do dhuine); freagairt (ghéill an bád don stiúir)
bád dhá chrann rigeáilte ar a fad
