Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
órnite
ornú
óró
ortaipéideach
ortha
órú
os-
cionn
ósais
osán
osánacht
oscailt
oscailte
oscailteach
oscartha
osclóir
osna
osnádúrtha
osnaíl
óspairt
ospidéal
ósta
óstach
cionn ainmfh (in abairtí) ► os cionn taobh thuas de ► thar cionn ar fheabhas, go hiontach ► cionn is siocair, mar go
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
caitheamh liathróide os cionn láimhe nó á rolladh ar an talamh chun na sprice
an banda solasmhar réaltaí a shíneann trasna na spéire os ár gcionn
barra miotail ar casadh os cionn tine le feoil a róstadh air
gol os ard; gol os cionn an mhairbh (mná caointe); dán in ómós don mharbh, marbhna
oifigeach atá ceaptha le rudaí a scrúdú; oifigeach sna gardaí díreach os cionn an tsáirsint
an pháirt den aghaidh os cionn na súl
caol an choirp os cionn na gcromán, básta, lár; clóca, clúdach
stát ina bhfuil rialtais ar leith freagrach do na réigiúin éagsúla ach rialtas amháin os a gcionn freagrach don stát uile
iomlán substainteach duine nó ainmhí, marbh nó beo (idir anam agus chorp); duine marbh (corp os cionn cláir, teach an choirp); creatlach (léim sé as a chorp); cabhail, colainn (corp gan cheann); stoc (corp crainn, corp colúin); iomlán (is é corp na fírinne é; le corp nirt)
an talamh seo uile agus a bhfuil ann agus san aer os a chionn; an chruinne; an saol; cuid den domhan (an domhan thoir, thiar); a lán, an-chuid (rinne sé an domhan oibre; bhí an domhan daoine ann; áthas an domhain)
aghaidh, an chuid den aghaidh os cionn na súl; aghaidh aon ruda, dromchla réidh; tóin (éadan bairille); ceann (éadan boird, dhá éadan an halla)
péacadh, geamhrú, teacht os cionn talún; gealadh (lae)
an t-aer íonghlan os cionn na scamall; leacht soghalaithe gan dath a d'úsáidtí mar ainéistéiseach
taca adhmaid nó cloiche os cionn dorais nó fuinneoige
fuinneog os cionn dorais (i bhfoirm leathchiorcail de ghnáth)
os cionn, ard- (forbhalla, forcháin); taobh amuigh, seachtrach (forbhrat, forbhríste); an-, ró- (foraosta, forard, forbhfáilte)
teacht os cionn talún
piocadh; síneadh amach (ag gobadh as an mballa); teacht os cionn talún (an féar ag gobadh aníos)
fráma de bharraí miotail chun cócaireachta os cionn tine
stoirm aintréan ghaoithe (os cionn 75 míle, nó 120 ciliméadar, san uair)
líne chlúimh ar éadan duine os cionn na súile; éadan duine; éadan cnoic suas go barr, slios
mullach lom; mullach ualaigh os cionn bhéal an árthaigh
seilf bheag os cionn na tine
rud nach bhfuil beo (nithe beaga le ceannach); cúrsa (os cionn gach uile ní); cúis tábhachta (ní ní liom é sin)
os cionn, thuas
os cionn chumhachtaí an nádúir; thar réasún
fráma de bharraí iarainn chun bia a róstadh os cionn tine
oifigeach ar a chéad chéim sna Gardaí; oifigeach neamhchoimisiúnta san arm díreach os cionn an cheannaire
beithíoch baineann os cionn dhá bhliain d'aois
marc os cionn guta a deir gur guta fada é
an t-aer uachtarach; an t-aer díreach os ár gcionn (chaith sé in airde sa spéir é; amuigh faoin spéir); aeraíocht, gile, solas (is breá an spéir atá agaibh anseo)
sraith nó limistéar uachtarach den atmaisféar, roinnt mílte os cionn an domhain
an domhan (neamh agus talamh); uachtar crua an domhain os cionn uisce nó faoi uisce (titim ar an talamh; chuaigh an long i dtalamh; poll faoi thalamh); ithir, cré (talamh méith; an talamh a leasú); críoch, tír (talamh na hÉireann, ar thalamh an domhain); maoin talún (tiarna talún; tá teach is talamh aige); ball, spota (talún); bonn, bunús (ar thalamh slán)
trasna (thar muir; léim sé thar claí; dul thar (an) abhainn); os cionn, de dhroim (bhí uisce thar glúine air; chuaigh an roth thar a chos; bhí sé ag cur thar maoil); níos faide ná (ghabh sé thar am; ná tar thar an doras; tá mé thar m'eolas); níos mó ná (níl sé thar leathmhíle, thar na ceithre fichid); seachas (ní aithním thar a chéile iad; an lá seo thar laethanta na bliana)
os do chionn, in uachtar, in áit níos airde (thuas an staighre; thuas sa spéir); in áit níos faide suas (an seomra thuas); sa deisceart (thuas i gCúige Mumhan); curtha suas (tá an díon thuas acu); á chaitheamh (ní raibh luid éadaigh thuas air); chun cinn, ar barr (an té atá thuas óltar deoch air)
cairt nó trucail bheag tráidirí os cionn a chéile ar rothaí
