Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
bléasar
bleathach
bleib
bleid
bléid
bléin
bleitheach
bliain
bliainiris
blianacht
bliantóg
bliantúil
bligeard
bliosán
bliteoir
bloc
blocáil
blogh
blonag
blosc
blúire
blús
bó
bliain bain3 an fad ama a bhaineann sé as an domhan dul timpeall na gréine; 365 lá nó 52 seachtain nó 12 mí ► bliain bhisigh bliain a bhfuil lá breise inti i mí Feabhra
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
staid an atmaisféir (teas, fuacht, grian, fearthainn, etc.); (aimsir mhaith, drochaimsir); am, ré nó tréimhse; tráth den bhliain (aimsir na Nollag); tréimhse sheirbhíse le duine eile (in, ar, aimsir ag); foirm den bhriathar a léiríonn an gníomh a bheith láithreach, caite nó fáistineach, etc. (tá, bhí, beidh; cuireann, chuir, cuirfidh)
comhaireamh, cuntas (rud a chur san áireamh); uimhríocht; uimhir nó suim (áireamh daoine); cur i gcuntas (ní áirím thusa; ag áireamh na mblianta)
féilire, i bhfoirm leabhair de ghnáth, a thugann eolas faoin aimsir agus faoi nithe a tharlaíonn le linn na bliana
an uair ar an gclog; pointe ama áirithe, ócáid (an t-am seo inné); uair nó aimsir speisialta (am dinnéir); tráth ceart (bheith in am do rud); séasúr (an t-am seo de bhliain); ré, aimsir (an t-am fadó); tráth den saol (tháinig an t-am dó ciall a bheith aige); fad saoil (ár n-am ar an saol seo)
cuntas ar eachtraí staire bliain ar bhliain i ndiaidh a chéile
an bhliain seo caite
an méid blianta atá tugtha ar an saol ag duine nó rud (cén aois é?); fad saoil; seanaois (ag dul in aois); tréimhse, ré (ó aois go haois); céad bliain (an fichiú haois)
an bhliain roimh an mbliain anuraidh
bliain nua
iris nó leabhar a bhfoilsítear eagrán di uair sa bhliain
suim airgid a íoctar uair sa bhliain
(a tharlaíonn) gach bliain nó in aghaidh na bliana
plean a léiríonn conas atá airgead na bliana le caitheamh ag an stát
faoiseamh ama (d'iarr sé cairde bliana orm); faoiseamh íocaíochta (rud a fháil ar cairde); moill, cur siar (ná cuir do leas ar cairde)
beithíoch dhá bhliain d'aois
beithíoch baineann bliana
beithíoch bliana
an dá thráth den bhliain nuair is comhfhad lá agus oíche (thart ar Mhárta 21 agus Meán Fómhair 23)
breis, tuilleadh (punt agus corradh, corradh le bliain d'aois)
an lá den mhí agus den bhliain a chuirtear le rud; lá, mí agus bliain áirithe
deicheanna; na blianta idir a deich agus a fiche d'aois duine
a tharlaíonn etc. gach dara bliain
péist mhór cheathairchosach a bhí ann níos mó ná céad milliún bliain ó shin
éan mór a chuaigh ar díothú cúpla céad bliain ó shin (Ar Oileán Mhuiris san Aigéan Indiach a mhair sé)
dúnta; rúnmhar, sicréideach; iomlán (bliain druidte); lomlán
(le duine nó rud) nach bhfuil ainmnithe; (le huair, áit) nach bhfuil cinnte; tuairim ar (fiche éigin bliain)
liosta de laethanta, dátaí etc., i ngach seachtain agus mí den bhliain
caora bhaineann bhliana
an tríú séasúr den bhliain, i ndiaidh an tsamhraidh; saothar, barr, an tséasúir sin (an fómhar a bhaint, a chur isteach); práinn (oibre)
an uile (gach lá, bliain, duine; gach re fear); an uile rud (gach a bhfuil agam, gach a bhféadfainn)
óg na bó (suas go dtí bliain d'aois)
bó a thugann bliain gan aon ghamhain
an séasúr is fuaire den bhliain
an uair den bhliain is faide an lá (grianstad an tsamhraidh thart ar Mheitheamh 21) nó is faide an oíche (grianstad an gheimhridh thart ar Nollaig 21)
planda a fhásann bliain i ndiaidh bliana gan athphlandáil ná síol nua a chur
ceiliúradh áthasach ar ócáid mhór a tharla fad áirithe blianta ó shin
an lá den bhliain a rugadh duine, nó cuimhne an lae sin
ligean tí, siopa etc., ar cíos ar feadh roinnt blianta (talamh ar léas); téarma (tá a léas caite)
agus leath (bliain, míle, trí huaire, go leith)
caoga; caoga bliain; 56 punt meáchain
ceithre seachtaine; ceann de dhá roinn déag na bliana, Eanáir, Feabhra etc.
i dtús saoil nó fáis, gan a bheith sean; mac (Seán óg); nua, úr (talamh óg; óg sa bhliain)
grúpa daoine den aon aicme amháin, mar shampla páistí sa bhliain chéanna ar scoil; líne daoine; céim (tá siad ar aon rang amháin)
beithíoch baineann os cionn dhá bhliain d'aois
an séasúr is teo den bhliain, Meitheamh, Iúil is Lúnasa sa chuid seo den domhan
stríoc, eang (bata scóir); cuntas, reicneáil (an scór a dhíol; cárta scóir); (le talamh) ligthe ar chíos bliana; báire nó pointe
ceann de cheithre ráithe na bliana (earrach, samhradh, fómhar, geimhreadh); tréimhse áirithe ama chun rud áirithe a dhéanamh (séasúr na móna, an fhiaigh); tréimhse flúirse, dhea-aimsire, fáis etc.; saibhreas i mbia; anlann
(le crann, tor etc.) a fhanann glas tríd an mbliain amach
baint nó gearradh le speal; scilligeadh (coirce ag spealadh); lomadh (is mór a speal sé le bliain); scaipeadh (speal sé a chuid airgid)
frapa, teannta; cuiditheoir (fear taca, taca na bhfann); pointe ama (an taca seo den bhliain, den lá; bliain (is) an taca seo)
