Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
bodhar
bodhraitheach
bodhrán
bodhrú
bodóg
bodúil
bog
bogach
bogadach
bogadh
bógaí
bogán
bogás
bogha
boghaisín
boghdóir
boghta
boglach
bogshodar
bogstróc
bóibéis
boige
bog aid1 nach bhfuil crua (talamh bog); nach bhfuil mórán stró leis (saol bog); nach bhfuil an-ard (glór bog); nach bhfuil an-te (bainne bog); nach bhfuil daingean (greim bog) ► fir1 rud nó duine bog (an bog agus an crua)
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
talamh bog
toradh fada buí a bhfuil bia bog milis ann
substaint bhog olúil le cuimilt de rudaí
bogadh síos is suas go tapa; gruaig nó fál a ghearradh go gairid
talamh bog
éirí bog; a dhéanamh bog; a chorraí nó a scaoileadh beagán (cloch a bhogadh, snaidhm a bhogadh)
ubh gan bhlaosc; duine nó rud bog; talamh bog
aimsir bhog fhliuch
bail an ruda atá bog
boige i nádúr duine, maoithneachas, saontacht
deorach; silteach, báistiúil (lá bog braonach)
iasc bog sliogánach trá
aolchloch bhog bhán a úsáidtear chun scríobh ar chlár dubh; cré chailce; marc cailce, teorainn (dul thar cailc le rud)
hata bog gan duilleog ach a bhfuil bos nó píce air; barr, buaic (caipín uibhe, caipín toinne)
brat bog fite tiubh urláir
olann shíodúil an-bhog nó an t-éadach a dhéantar aisti
fás sléibhe a mbíonn ceann bog bán clúmhach air
meall bog aráin, síol rois etc., déanta le huisce fiuchta agus leata ar mhuislín le cur ar neascóid nó ar chneá
cosán déanta ar thalamh bog; abláil, praiseach
iarthar bog an charbaill; folús, cuas
bogadh nó gluaiseacht dá laghad (do lámh a chorraí; corraigh thú féin); tógáil, adhaint (is furasta é a chorraí)
fuáil go bog le greamanna móra
peann luaidhe bog daite chun líníochta
árthach agus tóin líontáin ann, nó é lán de phoill chun mion agus garbh a scagadh ó chéile; cíor (criathar meala); talamh bog riascach
an ball cuasach sa chorp a oibríonn ar nós pumpa chun an fhuil a chur ag rith trí na cuislí; lár nó meán ruda ar bith (croí na ceiste); aigne, meon (croí bog; croí éadrom, croí na féile); spiorad, misneach (níl croí circe aige); grá (mo chroí thú!)
ar nós cloiche nó iarainn, gan a bheith bog; deacair, doiligh (ceist chrua); dian (rás crua); dlúth (snaidhm chrua); láidir (buille crua); anacair, anróiteach (saol crua, aimsir chrua); dúr (croí crua); cruinn, gortach (crua faoi airgead); doscúch, righin (gasúr caol crua)
piliúr bog mar thaca leis an droim ar chathaoir nó ar tholg agus clúdach ornáideach air; aon phillín bog
leacht le hól (uaireanta deochanna meisciúla seachas deochanna boga ar nós líomanáid); leacht níocháin nó datha
crua, daingean; deacair a bhogadh nó a lúbadh nó a chorraí; cúng (croí docht)
cur fút (in áit); gan corraí (as áit); gan bogadh (go dtarlaíonn rud éigin nó go n-ordaítear a mhalairt); cónaí (tá sé ag fanacht ar an mbaile seo); gan athrú nó aistriú (fan socair; fan fút); foighneamh (fan nóiméad, fan leis is tiocfaidh sé); coinneáil ó (fanacht ón scoil, fanacht amach uaidh)
milseán bog déanta le siúcra, bainne agus (uaireanta) seacláid agus cnónna
matánach, láidir; lán d'fhéitheacha; (le talamh) bog, criathrach
ceann de théada an choirp a theannann agus a bhogann chun an corp a oibriú
an rud bog (matáin, etc.) a chlúdaíonn cnámha an duine agus an ainmhí; an chuid de chorp an ainmhí a úsáidtear mar bhia; raimhre (feoil a chur suas, a chailleadh)
toradh bog ar chruth an phiorra a fhásann ar an gcrann figí
éadach bog te olla
locaí boga cadáis; ceannbhán
breá bog (fóill ar do lámh)
cloch bhog déanta de ghaineamh táite
substaint bhog ghléineach a fhaightear as cnámha agus matáin agus craiceann ainmhithe agus a úsáidtear i mbianna áirithe nó mar ghliú
feochadán bog; gas caol seargtha
milseog bhog chreathánach; sram sceite ainmhí
imeacht, siúl, bogadh ó áit go háit (gluais ort; gluaiseacht tráchta); imeachtaí eagraithe le cuspóir a bhaint amach (gluaiseacht na saoirse)
éan trá a phiocann iascáin as gaineamh bog; éan a leanann an chuach
glanadh fiaile agus bogadh cré le grafán; talamh grafa
uirlis le fiaile a ghlanadh agus an chré a bhogadh idir phlandaí
bia bog buí déanta d'uachtar bainne
an smúsach i ngas planda; meall bog tais (go háirithe d'adhmad, de cheirteacha etc.) chun páipéar a dhéanamh as
cré bhog fhliuch, láib, pluda
leacht a dhéanamh de rud, rud a imeacht ina leacht, le teas (im a leá, sneachta ag leá); maolú, bogadh (leáfadh sé do chroí); imeacht as, scaipeadh (leáigh mo mhisneach, mo chuid airgid)
