Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
ceallalóid
ceallalós
cealú
ceamach
ceamara
ceanastar
ceangailte
ceangal
ceangaltán
ceann
céanna
ceannach
ceannadhairt
ceannaghaidh
ceannaí
ceannainne
ceannairc
ceannaire
ceannaitheoir
ceannann
ceannáras
ceannas
ceannasaí
Seans gur foirm é ceangal de:
ceangail »
ceangal fir1 feistiú nó greamú le rópa, corda etc.; rópa nó corda ceangail (bain an ceangal de); dualgas (níl ceangal orm é a dhéanamh)
TORTHAÍ GAOLMHARA
SAN FHOCLÓIR BEAG
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
rópa nó strapa ar cheann capaill, asail etc., chun é a sheoladh nó a cheangal
ceangal, cuibhreach; banna, urrús; buntáiste, deis
crúca, baclainn; píosa adhmaid nó miotail sáite i mballa nó sa talamh le rudaí a chrochadh air nó a cheangal de
cur isteach ar, teagmháil do; ceangal nó gnó a bheith ag rud le rud eile (ní bhaineann sé liom)
ceangal docht, oibleagáid; gealltanas scríofa ar iasacht airgid a aisíoc mar aon le hús; airgead le príosúnach a shaoradh go sealadach go dtí go gcuirtear triail air
dornán páipéar etc.; ualach droma arbhair etc.; rudaí ceangailte i gceann a chéile le sreangán nó i bpáipéar
hata ceangailte le ribíní; caipín cruinn
adhastar; corda ceangail
téad nó slabhra le bó a cheangal i stalla
ceangal miotail ar chrios nó ar strapa; dlaoi chatach (ghruaige)
ceangal le búcla
faoi cheangal, feistithe, greamaithe
ball éadaigh a dhéanamh as snáth trí lúba a dheánamh agus a cheangal le chéile le bioráin
corda tanaí láidir chun beartáin a cheangal
ceangal le chéile
ceangal le chéile; aontas
ceangal nó nascadh le chéile; cónaidhm
ceangal, nasc, focal a cheanglaíonn dhá abairt nó dhá fhocal le chéile (ach agus agus, mar shampla)
ceangal nó nascadh le chéile; cónaidhm
coiléir cheangailte le dhá chú a choinneáil le chéile; dhá ainmhí i gcuing a chéile
ceangal, laincis
bíoma ceangail idir capaill agus céachta; rud ar dhéanamh bíoma ceangail (cuing céachta, cuing meá); banna, ceangal (cuing an phósta; faoi chuing rúin); scrogall talún idir dhá loch
cuing, ceangal; péire ainmhithe ceangailte dá chéile
éigse, lucht léinn; ranna ollscoile a mbeadh ceangal ginearálta eatarthu (Dámh na nEalaíon, Dámh an Dlí)
a léiríonn scaradh etc. (bain di é; scoir sé den obair); greamú, leanúint etc. (ceangail den chrann é; ná lean den chaint sin); suíomh (taobh thall den abhainn); bunús (duine de na Gearaltaigh; earraí de dhéantús na hÉireann); ábhar, líon (déanta d'adhmad; lán de dhaoine); cineál (amadán de dhuine, a leithéid de lá); cuid (an chéad lá den mhí; duine díobh); modh, meán (éirí de léim, briseadh de thaisme é); méid, oiread (ní raibh sé de chiall aige fanacht); mar iarthagairt (maidir liomsa de; ní fearr liom rud de); cúis, fáth (dá bhrí sin, dá bharr sin); fad aimsire (de shíor, de ghnáth); de + a4 = dá4 ; de + an = den; de + ar = dar3 ; de + ár2 = dár1 ; de + ar3 = dár2
fáinní ceangail a chuirtear thart ar rostaí príosúnaigh chun nach n-éalódh sé
socrú, cur in ord nó in eagar, gléasadh (tú féin a fheistiú); ceangal, daingniú, fáscadh (bád, cruach, a fheistiú)
dea-eagraithe; ceangailte; gléasta go maith slachtmhar, néata
ceangal le chéile, nó deisiú, le snáth agus snáthaid; ceangal, greamú (bhí sé fuaite den talamh; fite fuaite ann)
duine de do mhuintir féin; cóngas, ceangal idir dhaoine a tháinig ón aon sinsear
cosc, bac (tá geis air); ceangal, oibleagáid (bhí sé de gheasa air gan labhairt); draíocht (cibé geasa a bhí aici air)
ceangal, feistiú (greamú den bhalla); greim a bhreith ar rud (greamaigh é sin); dul i bhfostú nó i ngreim i (dul greamaithe i nduine; ghreamaigh an dris ionam)
stráice caol leathair chun rudaí a cheangal; strapa do mhuineál madra agus téad as
strapa le rud a iompar ar an droim leis; stráice éadaigh thart ar an ngualainn chun lámh ghortaithe a cheangal suas
ceangal cos, buarach; srian
rópa beag ceangail i mbád; corda feadóige timpeall an mhuiníl
leathanaigh phriontáilte agus iad ceangailte i gclúdach; roinnt seiceanna, stampaí, leathanaigh fholmha etc. ceangailte i bhfoirm leabhair; mionn, móid (leabhar éithigh a thabhairt)
ceangal gaoil; ceanúlacht, cairdeas
teaghrán; ceangal, slabhra; lúb, claspa
ceangal nó greamú dá chéile
gealltanas nó dualgas; comaoin (an ndéanfá oibleagáid dom?); ceangal, caitheamh (tá sé d'oibleagáid orm é a dhéanamh)
rud a chur á dhéanamh (d'ordaigh sé dóibh dul abhaile); leagan amach nó síos (ní hé sin a d'ordaigh an dochtúir dom); ceapadh (mar a d'ordaigh Dia dúinn); moladh (ní ordóinn duit a leithéid); aithne, ceangal (rud a dhéanamh ar ordú duine, le hordú ó dhuine); staid, bail (tá an t-eallach in ordú maith)
leabhar beag faoi chlúdach bog a bhfuil a chuid leathanach greamaithe le chéile ach gan iad ceangailte
ábhar tanaí a úsáidtear chun scríbhneoireachta nó beartáin a cheangal nó le cur ar bhallaí agus é de ghnáth déanta as laíon adhmaid, ceirteacha, tuí etc.; nuachtán; cáipéis, doiciméad; bille, nóta (páipéar puint)
glacadh le duine mar chéile (phós Máire Seán); lánúin a cheangal le chéile mar fhear is bhean (an sagart a phós iad); bainis, searmanas an phósta (dul ar an bpósadh)
dornán arbhair faoi cheangal
bíomaí nó plainc adhmaid ceangailte dá chéile mar a bheadh urlár ag snámh ar uisce
córas craolacháin nó glacadóireachta comharthaí ar thonnta leictreamhaighnéadacha ar an aer gan sreang cheangail ar bith; an gléas a dhéanann an ghlacadóireacht sin
neamhspleách; gan cheangal, gan bhac (am saor; scaoileadh saor é); neamhchiontach (saor ar choir, ó locht); gan oibleagáid (saor ó chíos, ó phionós); sábháilte (saor ó bhaol); in aisce (saor ar an bpost); gan a bheith daor nó costasach
craiceann an-tanaí i gcorp duine nó ainmhí nó planda a oibríonn mar líneáil nó mar uige cheangail, nó mar shac clúdaigh ar chealla etc.; stráice d'ábhar plaisteach chun grianghraif a thógáil; pictiúr beo
