Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
cúinge
cuingir
cúinne
cuinneog
cúinse
cúinseach
cúipéir
cuircín
cuireadh
cuireata
cuirfiú
cúirialta
cuiríní
cuirliún
cúirt
cúirtéireacht
cúirtéis
cuirtín
cúirtiúil
cúis
cuiscreach
cúiseach
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
beart faoi ascaill; triantán éadaigh curtha isteach in ascaill cóta etc. chun é a líonadh amach
píosa éadaigh a chuirtear faoi smig linbh lena bhrollach a choinneáil glan; naprún beag
dul nó cur ar bord loinge; cur fút i dteach ar lóistín; cúrsa fiarlán á thógáil ag bád seoil in aghaidh na gaoithe, tornáil
cur fút i bpuball amuigh faoin aer
cur i bhfolach, coinneáil faoi rún (an fhírinne a cheilt); cosc (ná ceil a chuid air); séanadh (do mhuintir a cheilt)
ceansú, cosc, cur faoi chois (duine a chloí, tart a chloí)
muintir aon tíre a chuireann fúthu i dtír eile
cur fút, maireachtáil (áit chónaithe, scoil chónaithe); suan, suaimhneas (na páistí a chur faoi chónaí); stad, stopadh (ní dhearna sé stad ná cónaí)
cur faoi chuibhreach
cur chomh fada le (daoine a chur chun boird); cur os comhair (cuir chuige an t-arán); úsáid le haghaidh (cuir chun tairbhe duit féin é); tabhairt faoi (cur chun oibre)
cur ar íochtar (cuir béal an chiseáin faoi); cur ar an talamh (chuir sé a chosa faoi); fágáil ar staid áirithe (ná cuir scaoll fúthu, cuireadh faoi smacht iad); socrú síos, cónaí (cur fút in áit)
méadú faoi dhó; filleadh (páipéar a dhúbailt); a dhá oiread, a oiread eile arís (chuir sé dúbailt oibre orm)
braon nó ábhar a chruinneodh i mball den chorp (faoi fhiacail, cuir i gcás)
lasadh (tine a fhadú); adhaint, gríosú (fadú faoi dhuine; fadú mioscaise); cur suas, tógáil (stáca a fhadú)
cur fút (in áit); gan corraí (as áit); gan bogadh (go dtarlaíonn rud éigin nó go n-ordaítear a mhalairt); cónaí (tá sé ag fanacht ar an mbaile seo); gan athrú nó aistriú (fan socair; fan fút); foighneamh (fan nóiméad, fan leis is tiocfaidh sé); coinneáil ó (fanacht ón scoil, fanacht amach uaidh)
d'fhocal a thabhairt (gheall mé dó go rachainn ann); deimhniú, móidiú (déanfar é, geallaim duit; tá an bheirt acu geallta); cur in áirithe mar chinniúint, ordú (an rud a gheall Dia dúinn); fonn, fuadar (tá gealladh maith faoi)
cineál de chodladh ina labhraíonn nó a ngníomhaíonn an té atá curtha faoi mar a ordaíonn an hiopnóisí dó
cur faoi amhras coire
cur in oiriúint do leictreachas, cur faoi leictreachas
cur fút nó cónaí (in áit); áit a ghnáthú; stad, stopadh; socrú síos (cá lonnaíonn sé? lonnaigh mo shúil air)
síneadh siar; dul chun leapa (dul a luí); dul faoi (luí gréine, gealaí); brú (tá an bhróg ag luí orm); cromadh ar rud nó tabhairt faoi (luigh sé isteach ar an obair, luigh sé leis an ól); leagan (luí na tíre); meáchan (faoi luí na bhfód; chuir sé ina luí air é)
rud deas a rá nó a deirtear faoi dhuine nó faoi rud (mol an óige, bhí moladh mór acu air); móradh (ag moladh Dé, moladh le Dia); comhairliú (mhol mé dó é a dhéanamh); cur chun tosaigh le haghaidh díospóireachta (rún a mholadh); breithiúnas (fágaim faoi do mholadh féin é); caint nó salm molta (moladh mairbh); aontú (ní raibh sé ach ag moladh leat)
faoi ocras; a chuirfeadh ocras ort
ceist á cur faoi bhráid an phobail go léir lena mbreith a fháil go díreach uirthi
cur nó imeacht faoi sheol; fágáil calaidh; cur chun bealaigh (litir a sheoladh chuig duine); stiúradh, treorú (ag seoladh na mbó; cad a sheol anseo é?); rith, imeacht, cúrsa (chuir sé seoladh faoin scéal); ainm nó uimhir tí, sráide, baile etc. a bhfuil cónaí ar dhuine ann (m'áinm is mo sheoladh); cur i láthair an phobail (leabhar a sheoladh)
stopadh (capall a stad); scor (stad an comhrá; stad an croí ionam); seasamh, stop (tá an trácht ina stad); áit stoptha (stad bus, traenach); snag, bac cainte (tá stad ann); croitheadh, stangadh (baineadh stad asam); staonadh (caint gan stad); cur fút (an teach ar stad sé ann)
bac, stop a chur le (bruíon a stopadh; stop sé ag an doras mé); stad (carr a stopadh); blocáil, coinneáil siar (fuil, abhainn, a stopadh; stop sé punt as mo phá); scor d'obair, de ghluaiseacht etc. (stop an clog; ní stopann sé ach ag caint); cur fút (cá bhfuil tú ag stopadh?); tachtadh (tá mo phíopa stoptha)
uachtú; ordú (mar a thiomnaigh Dia dúinn); cur faoi choimirce (tiomnaím m'anam do Dhia); lua, ainmniú (séipéal a thiomnú; leabhar a thiomnú do dhuine); ligean ar iontaoibh
cumas cur isteach ar dhaoine nó ar rudaí (faoi thionchar mná)
tástáil (triail an deoch seo; sin é an áit a raibh an triail orthu); iarracht a dhéanamh ar (thriail sé éirí); cur faoi éisteacht cúirte (cás a thriail)
meáchan (lig sé a throm ar mo ghualainn); ualach, ciapadh (chuir sin trom ar m'intinn); an chuid is mó (tá trom na hoibre déanta); milleán (trom a chur ar dhuine faoi rud)
dul nó cur faoi uisce
