Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
doladh
dólámhach
dólás
doleigheasta
doléite
dollar
dolúbtha
domhain
domhan
domhanda
domhanfhad
domhanleithead
domheanma
domheas
domhian
domlas
domplagán
don
dona
donacht
donán
donas
donasaí
Seans gur foirm é domhain de:
domhan »
domhain1 aid an-fhada síos nó isteach (domhain i bhfarraige, sa sliabh); isteach go maith (dul go domhain i scéal); go bunrúta (staidéar, eolas, domhain); siar nó mall (domhain san oíche); deacair a léamh nó a dhéanamh amach (is domhain an duine é) ► bain áit dhomhain (snámh ar an domhain)
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
oscailt nó poll an-domhain sa talamh, duibheagán
gleann cúng domhain
éan mór fadsciathánach as farraigí an domhain theas
árthach cruinn domhain le haghaidh bainne nó anraith
árthach cruinn domhain déanta de chláir adhmaid agus fonsaí timpeall orthu, nó de mhiotal; tiúb mhiotail gunna
amhránaí fir a bhfuil guth aige nach bhfuil chomh domhain ar fad le dord
éan cosúil le corr réisc a bhfuil glór domhain aige
cabha beag; goin dhomhain
léarscáil farraige mar aon le cóstaí, taoidí, doimhneacha agus tanaíocha, agus baill chontúirteacha eile; cáipéis scríofa oifigiúil ina dtugtar cearta agus pribhléidí, go háirithe ceann a thagann ó cheann stáit nó ó rialtas (cairt baile, cairt cathrach)
daoine uile an domhain
cainéal uisce, díog; trinse idir dhá iomaire; gearradh domhain; poll (clais luatha); carn (clais éisc, airgid)
gearradh domhain nó goin san fheoil mar a dhéanfadh arm faobhair nó mar a tharlódh i dtimpiste
stiall leathair nó éadaigh etc. a chaitear thart faoin gcoim, beilt; ceann de chúig limistéar mhóra an domhain atá rianaithe de réir teochta
tobán mór; tobar nó poll uisce domhain
chomh domhain agus atá rud; uisce domhain
a dhéanamh domhain nó níos doimhne
an talamh seo uile agus a bhfuil ann agus san aer os a chionn; an chruinne; an saol; cuid den domhan (an domhan thoir, thiar); a lán, an-chuid (rinne sé an domhan oibre; bhí an domhan daoine ann; áthas an domhain)
a bhaineann leis an domhan, ar fud an domhain
fad áite laisteas nó lastuaidh de mheánchiorcal an domhain
ceann de na mílte meall beag a thaistealaíonn sa spás ar luas millteach (Feictear iad mar réaltaí reatha nó mar chaora tintrí toisc go lasann siad suas leis an bhfrithchuimilt nuair a shroicheann siad atmaisféar an domhain)
poll nó scoilt an-domhain; domhain farraige nó talún; áit etc. i bhfad thiar nó thíos (i nduibheagán na hoíche, an éadóchais)
spéis dhomhain
gluaiseacht a bhaineann le cothú aontais i dteagasc agus i gcleachtas idir na heaglaisí Críostaí ar fud an domhain
tanaí, gan a bheith domhain
ciorcal samhailteach a ghabhann tríd an Mol Thuaidh agus an Mol Theas agus trí aon bhall eile is maith leat ar dhroim an domhain (Gabhann an príomhcheann acu trí Ghreenwich Shasana)
an réimse mór sáile a chlúdaíonn formhór an domhain; muir; sáile
duibheagán, an chuid is doimhne (i bhfodhomhain na farraige, na hintinne)
tumadóir a chuirfeadh frog i gcuimhne duit leis an bhfeisteas a bhíonn air agus é in ann snámh thart gan dua in uisce domhain
an corpán spéire (satailít an domhain) a thugann solas dúinn san oíche
eolas ar screamh an domhain agus ar na hathruithe a tháinig uirthi ó chianaimsir
ceann de ranna móra talún an domhain (Meiriceá, an Astráil, an Eoraip, etc.)
fórsa na tarraingthe i dtreo an domhain, nó idir chorpáin eile na spéire, a bhraitheann ar an achar atá siad ó chéile
rud gan choinne; oscailt súl, rud iontach nó suntasach (seacht n-iontais an domhain)
spúnóg mhór dhomhain agus lámh fhada uirthi chun leachtanna a thógáil, scaob; lámh, ladhar; spóc, spéic
leath an domhain nó de chruinneog an domhain
smaoineamh nó machnamh domhain
spúnóg mhór dhomhain chun leacht a thógáil, ladar
cumar fada domhain
smaoineamh domhain (dul ar do mharana)
tugtha do bheith ag smaoineamh go domhain; maith ag cuimhneamh, tuisceanach, éirimiúil; ar do chéill (tréimhse mheabhrach i dtinneas)
cur de ghlanmheabhair; cuimhneamh ar; cur i gcuimhne; smaoineamh go domhain; brath, mothú (ag meabhrú a shlí roimhe)
ciorcal samhailteach timpeall an domhain leath slí idir an Mol Thuaidh agus an Mol Theas
árthach cruinn nach bhfuil domhain agus a gcoinnítear bia nó deoch ann; cúrsa boird (mias oisrí)
lár rotha as a dtagann na spócaí agus a bhfuil an t-aiseal sáite ann; fearsaid, seafta (mol muilinn); barr cruinn (mol uibhe); an ceann thuaidh nó theas d'ais rothlaithe an domhain (an Mol Thuaidh, an Mol Theas)
ceann de na ranna móra de thalamh an domhain (An Eoraip, an Áise, an Afraic etc.)
díog dhomhain uisce timpeall ar chaisleán sa sean-am
síolta gráin a fhásann i dtíortha teo agus a itear mar bhia ar fud an domhain
pláinéad a ghluaiseann timpeall ar phláinéad níos mó (mar a dhéanann an ghealach leis an domhan); aon chorpán a theilgtear amach sa spás agus a chuirtear ar diathair timpeall an domhain
cineál de shluasaid dhomhain chun tochailte; lán scaoibe nó sluaiste
na farraigí arda, an domhain
