SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
éadrom sa cheann; róthógtha san intinn
acmhainn smaointe an duine, intinn; beocht, meanma
ceal feasa nó eolais; dúire intinne
leis an aon intinn nó cuspóir amháin
staid aontaithe, bheith ar aon intinn
toiliú, bheith ar aon intinn, teacht nó cur le chéile, réiteach
iarracht ar dhuine a mhealladh le hintinn pósadh
urú gréine nó gealaí; dorchú radhairc, daille; mearbhall intinne
pictiúr nó brionglóid san intinn; tuiscint, feidhm (rud a chur i bhfís ar dhuine)
a bhaineann le cúrsaí ábhartha agus ní le cúrsaí intinne (ionsaí fisiciúil); a bhaineann leis an gcorp agus ní leis an aigne (aclaíocht fhisiciúil)
duibheagán, an chuid is doimhne (i bhfodhomhain na farraige, na hintinne)
chun, le hintinn (d'fhonn fearg a chur air, d'fhonn is go dtiocfainn)
fuaraigeanta; daingean san intinn
ar mhaithe le (de gheall ar do shláinte); ar intinn rud a dhéanamh (má tá tú de gheall ar imeacht)
faobhrach, biorach (scian ghéar, biorán géar); uilleach, rite (coradh géar, aill ghéar); pianmhar (buille géar); tréan (solas géar); goilliúnach (focal géar); searbh (blas géar); aibí, grinn (súil ghéar, intinn ghéar); gasta (siúl géar); díocasach (coimhlint ghéar); an-ghar do (dul géar ar an gcúinne); cleasach (ceannaí géar)
staid intinne an duine, méin; fonn (tá giúmar maith air)
géar, géarchúiseach (súil ghrinn, intinn ghrinn); glan, soiléir (eolas grinn)
géire súile nó intinne; soiléireacht (grinneas smaointe)
suncáil airgid i bhfiontar le hintinn brabach a dhéanamh as
d'aon ghnó; le hintinn láidir; bríomhar, beo
radharc soiléir súile nó intinne; raon radhairc
léargas intinne, mothú, tuiscint
atá ina mhalairt (leagan malartach); tugtha don athrú (intinn mhalartach); is féidir a malartú (earraí malartacha)
gan ghruaig (fear maol); gan fás (paiste maol); gan chumhdach, gan chosaint (cuireata maol); gan adharca (bó mhaol); bearrtha (imill mhaola); gan díon (teach maol); gan faobhar (scian mhaol); leacaithe (áirse mhaol); íseal (torann maol); gan géire intinne (is maol atá do cheann ort); déanach (maol sa lá); (mar fhocal treisithe) (bhí sé maol tarnocht)
gan a bheith beo, imithe den saol; gan bheocht gan bhrí (tá an intinn marbh ann); ina stad (uisce marbh); gan úsáid (airgead marbh); gan ghéire (pian mharbh); lag, balbh (fuaim mharbh)
aigne, intinn; staid intinne, misneach, aigeantacht (tá ardú meanman ann); fonn (do mheanma a bheith le rud)
mearbhall de thoradh dí (fear meisce, fear ar meisce); mearbhall intinne (meisce chodlata, meisce thobac)
suaitheadh intinne; casadh aigne; fonn codlata
cumas intinne le teacht ar thuairimí, nó le rudaí a dhéanamh amach (a chiall is a réasún); ciall, tuiscint mhaith (éisteacht le réasún); fáth, cúis (ní raibh réasún ar bith aige leis)
mistéir; scéal nach bhfuil a fhios ach ag duine amháin nó ag fíorbheagán daoine; beartú, intinn (tá rún agam dul ann); tairiscint fhoirmiúil os comhair cruinnithe (rún a mholadh, a rith); grá geal, leannán (a rún mo chroí)
mearbhall intinne, amaidí
ar tí, ar intinn (bhí sé ar shéala imeacht)
eolaí a dhéanann staidéar ar aigne agus ar oibreacha intinne an duine
feidhm a bhaint as an intinn (ag smaoineamh go domhain; rinne mé smaoineamh i m'intinn); tuairim, cuimhneamh (is maith an smaoineamh é; le smaoineamh nó le briathar; ag smaoineamh ar é a dhéanamh)
meáchan (lig sé a throm ar mo ghualainn); ualach, ciapadh (chuir sin trom ar m'intinn); an chuid is mó (tá trom na hoibre déanta); milleán (trom a chur ar dhuine faoi rud)