Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
scanradh
scanraithe
scanróir
scanrú
scanrúil
scaob
scaobadh
scaoileadh
scaoilte
scaoilteacht
scaoilteog
scaoll
scaoth
scaothaire
scaradh
scaraoid
scarbháil
scard
scarlóideach
scartaire
scata
scáta
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
rud a thochailt as an talamh nó a ghearradh nó a tharraingt den áit a bhfásann sé (clocha, féar, bláthanna a bhaint); rud a scaoileadh as a ionad nó as a ghreim (fuil, glas, a bhaint; duine a bhaint dá chosa); buachan
damba in abhainn leis an uisce a dhoimhniú; scaoileadh tiubh as gunnaí móra le bac ionsaithe a chur ar an namhaid
éirí bog; a dhéanamh bog; a chorraí nó a scaoileadh beagán (cloch a bhogadh, snaidhm a bhogadh)
scaoilte; (le héadaí, etc.) tumtha in uisce roimh a níochán
gléas le saighead a scaoileadh; gléas le veidhlín a sheinm; fáinne thart ar an ngrian nó ar an ngealach
duine a scaoileann le bogha
clóca scaoilte gan muinchillí; clúdach d'uige thiubh éadaigh (brat urláir, brat staighre); clúdach ar bith (brat sneachta, brat allais)
ionsaí le buama; scaoileadh buamaí
cás a choinníonn an púdar agus an piléar le scaoileadh as gunna
oifigeach a scrúdaíonn ábhar clóite nó scannáin agus é de chumhacht aige a rá an bhfuil siad oiriúnach le scaoileadh i measc an phobail
ball éadaigh scaoilte gan muinchillí, agus é níos faide ná cába
lámh mhór; ladar, lapa; lán láimhe; gléas le dhá pháirt d'inneall a ghreamú nó a scaoileadh
árthach agus cluas air agus liopa leis an leacht a scaoileadh as
éisteacht gan fhios le caint á scaoileadh
scaipeadh, leá, titim as a chéile; scaoileadh
scaoileadh, scor; scaipeadh
caitheamh, teilgean, scaoileadh (ar nós piléar nó saighead)
clóca nó gúna scaoilte; fillteog éadaigh do chorp bunóice
cur (fáilte a fhearadh, cogadh a fhearadh); doirteadh, sileadh (ag fearadh na ndeor); cur isteach (bhí an deoch ag fearadh air); scaoileadh gairr as an gcorp
bileog nó leabhrán fillte; cás fillte do pháipéar scaoilte
síol arbhair; arbhar go ginearálta (gort gráin; grán agus glasraí); millíní luaidhe le scaoileadh as cartús i ngunna (púdar agus grán); liathróidí beaga ar a n-iompaíonn seafta i meaisín (grán iompair)
culaith mná; róba fada scaoilte mar a chaitear i gcúirteanna nó i gcoláistí ollscoile
gléas chun piléir a scaoileadh
snáth le greamanna scaoilte a chur in éadach
leacht (leighis etc.) a scaoileadh isteach sa chorp le snáthaid steallaire; an t-ábhar a d'insteallfaí amhlaidh
piléar a scaoileadh as gunna; duine, ainmhí a scaoileadh le piléar
ball éadaigh faoi mhuinchillí a chaitheann fir faoina gcóta; ball cosúil le léine scaoilte a chaitheann sagart ag léamh Aifrinn
ceadú, lamháil (lig dó é a dhéanamh); scaoileadh saor (lig abhaile mé); scaoileadh amach (fuil a ligean); cur ar cíos (teach a ligean); brú nó séideadh amach (anáil a ligean; fead, osna, a ligean); scóip, saoirse, cead corraí (ligean i dtéad, i roth); tógáil, glacadh (do scíth a ligean)
scaoilte; ar bogadh, gan fáscadh ceart
gunna ar sheastán a scaoileann roiseanna urchar go tapa
duine a scaoileann le duine eile agus é féin i bhfolach
scaoileadh príosúnaigh amach ar coinníollacha; geis, toirmeasc
cur sna cosa ar luas; (le huisce) imeacht go faíoch; síneadh (rinn ag rith amach san fharraige); scaoileadh (rith an tsnaidhm); ídiú, caitheamh (tá a théarma rite); cur ag rás (capall a rith); cur ar siúl, reáchtáil (gnó, rince, a rith); achtaí, reachtú (rún a rith); déanamh (poitín a rith); críochnú (tá sé rite ina dhochtúir); imeacht gann ar fad i (rite as bia, as airgead); gabháil le, baint le (tá an tréith sin ag rith leis); éirí le (má ritheann liom); ráchairt, éileamh (rith ar earraí); taom (rith tinnis, rití fuachta); scaoilteacht, buinneach (chuir an bia úd rith air); scoth (an chéad rith den phlúr)
gúna scuabach fada nó fallaing fhada scaoilte
scaoileadh; stróiceadh; gearradh gránna, tuile, ruathar (roiseadh cainte, gaoithe)
duine a scaoileann le saigheada as bogha; duine a dhéanann saighdeadh
neamhspleách; gan cheangal, gan bhac (am saor; scaoileadh saor é); neamhchiontach (saor ar choir, ó locht); gan oibleagáid (saor ó chíos, ó phionós); sábháilte (saor ó bhaol); in aisce (saor ar an bpost); gan a bheith daor nó costasach
a dhéanamh saor; scaoileadh saor, fuascailt; deimhniú
oscailt, bogadh (snaidhm a scaoileadh; téad a scaoileadh); ligean le (príosúnach a scaoileadh saor; scaoil den iall é); scor, scaipeadh (scaoil an tionól); cealú, deireadh a chur le (pósadh, conradh, a scaoileadh); maolú, fuascailt (brón a scaoileadh); foilsiú (rún a scaoileadh); lámhach (gunna a scaoileadh, duine a scaoileadh le gunna)
scaoileadh déanta air; singil (pósta nó scaoilte); ligthe lúfar (géaga scaoilte); bogtha, ar bogadh
bail an ruda atá scaoilte; buinneach
urlacan; uibheacha síl a scaoileadh; brúchtadh, cur thar maoil (abhainn ag sceitheadh); scéal, rún etc., a scaoileadh amach; titim as a chéile (sceith an aill, an balla); scamhadh
scaoileadh (capall a scor); scaradh, briseadh (scor ciorcaid); deireadh a chur le (scor cruinnithe); sos ó obair; deireadh (buille scoir)
ball éadaigh a chaitheann mná go scaoilte thart ar a gceann nó ar a nguaillí
(le créacht etc.) nimhiúil don fhuil (trí bhaictéir a scaoileadh isteach); lofach, morgthach (dabhach sheipteach)
géag crainn ar sileadh; aon rud atá ar sileadh nó scaoilte
píosa beag miotail le scaoileadh as gunna (mar shampla, piléar)
naoscaire, duine a scaoileann piléar le duine eile (agus é féin i bhfolach)
bronnadh, soláthar (thug sé le fonn é; seilbh, teideal, a thabhairt; comhairle, breith, a thabhairt); scaoileadh amach (móid a thabhairt; cárta, cábla, a thabhairt); fás, borradh (talamh a bhfuil tabhairt ann); caitheamh (léim a thabhairt; thug sé a shaol ann); géilleadh, stríocadh, teip (má thugann an balla sin); tógáil, iompar, crochadh leat (tabhair abhaile é; thug sé leis é; tabhair i leith iad); ionsaí, iarraidh (thug sé fúm, faoi é a dhéanamh); scaradh le (eolas a thabhairt uait; dóchas a thabhairt suas)
cineál de ghúna scaoilte a chaitheadh na Rómhánaigh fadó
