Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
timpeall
timpeallach
timpeallacht
timpeallú
timpiste
tincéir
tindeáil
tine
tinfeadh
tiníl
tinn
tinneall
tinneas
tinneasnach
tinníocht
tinreamh
tinsil
tint
tinteán
tintreach
tintrí
tiocóg
tíofóideach
tine bain4 solas agus teas ó rud atá ag dó; dóiteán (tá an teach trí thine); lasair; splanc; lasadh, gríos (tá tine ar a chraiceann) lámhach (tine airtléire) ► tine chnámh tine mhór amuigh faoin aer ► tine chreasa spréacha a bhaineann rud crua as cloch ► tine dhia galar a thagann ina spotaí lasta ar an gcraiceann ► tine ghealáin solas méarnála; splanc, tintreach
TORTHAÍ GAOLMHARA
SAN FHOCLÓIR BEAG
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
réamhfhocal in ionad do, de (doras a dhúnadh, bainne a ól, chuaigh sé a chodladh); (a chois na tine; a seacht a chlog)
ábhar siúinéireachta, tine, etc., a fhaightear as crainn; substaint, brí
spré dhearg thine
spré thine
gléas a thugann rabhadh (aláram tine, clog aláraim)
cosaint in aghaidh aon chaillteanais a tharlódh trí thine, taisme, nó a leithéid, trí shíntiúis a íoc le comhlacht árachais
barra miotail ar casadh os cionn tine le feoil a róstadh air
gléas chun aer a shéideadh faoi thine nó trí phíopaí orgáin etc.
láidir, garbh (caint bhorb); fiata (súil bhorb); tréan (tine bhorb); láidir le blaiseadh (bia borb); fiáin (fás borb)
ábhar tine nó teasa ar nós gual nó móin nó ola nó gás
cipíní feoite chun tine
toradh beag cruinn súmhar a fhásann ar chrann nó ar thor (caor fíniúna, caor chon); rud lonrach beodhearg (caor thine, caor thintrí)
bata beag; blúire beag tanaí adhmaid chun tine etc.; aon ní cosúil le cipín (cipíní cos)
cosaint chrua mhiotail etc. don cheann a chaitheann saighdiúirí, póilíní, lucht múchta tine, imreoirí spóirt etc., cafarr
cúinne cois tine
cnámha, fuíoll béile; (le tine) cráindó
sábháil, spáráil (airgead, bia, a choigilt); clúdach, ceilt (tine a choigilt; peacaí coigilte); conlú, cruinniú
teach nó sealúchas eile a chur trí thine go coiriúil
ábhar tine
beathú, ramhrú; dúiseacht, gríosú (tine a chothú); coinneáil greama (bhí sé ag cothú na háite sin)
(le tine) dó go mall gan lasair
lasair; tine; soinneán gaoithe
ar dhath na fola; (le tine) ar lasadh; (le cneá) oscailte; (le talamh) treafa nó iompaithe; fuilteach (bhí sé ina chogadh dearg); amach is amach (bhí an t-ádh dearg air)
dul no cur trí thine; loscadh (dó gréine, neantóige, seaca)
tine mhór mhillteach, dó uafásach (mar a dhéanfaí ar theach nó ar chruach féir)
dúnadh (doras, leabhar, a dhruidim); teannadh (druid isteach leis an tine; druid aníos anseo; druid amach uaim)
lasadh (tine a fhadú); adhaint, gríosú (fadú faoi dhuine; fadú mioscaise); cur suas, tógáil (stáca a fhadú)
sreang atá sodhóite agus í greamaithe d'ábhar pléasctha le tine a thabhairt dó
duine nó rud a thugann cosaint; aire, faire (dul ar garda, garda a sheasamh); gotha cosanta (dul ar do gharda); duine nó buíon ar diúité cosanta (garda saighdiúirí, garda síochána); fearas cosanta (garda tine)
tréimhse gheal (gealán gréine); léas, soilse, gealas (tine ghealáin)
bualadh torannach (gleadhradh cos); lasair mheidhreach, bladhm (gleadhradh tine)
téamh (do ghoradh a dhéanamh); gor a thabhairt (uibheacha a ghoradh); deargadh i dtine (iarann a ghoradh)
fráma de bharraí iarainn le haghaidh tine
buille géar boise; deoch ghéar bhríomhar; lasair ghéar (greadóg thine)
fráma de bharraí miotail chun cócaireachta os cionn tine
lasadh, adhaint (tine a ghríosú); séideadh faoi, griogadh, saighdeadh
mianach dubh a bhaintear mar ábhar tine as poill sa talamh
miotal comónta as a ndéantar cruach; uirlis nó gléas iarainn (iarann smúdála); an chuid d'uirlis atá déanta d'iarann (iarann rotha, iarann tine)
an balla thart ar an tine, bac
tógáil anuas (brat, fuinneog, a ísliú); teacht anuas (ísliú de chapall); titim (ísliú luacha, céime, gutha); dul i laige (tine ag ísliú; fearg ag ísliú)
solas nó tine a theacht nó a chur ar rud (lampa, tine a lasadh; ní lasfaidh an gual); múscailt (lasadh feirge); éirí feargach (cneá ag lasadh); deargadh (las sé suas san aghaidh)
solas geal, as tine nó as coinneal
seilf bheag os cionn na tine
ábhar tine a bhaintear ina fhóid as an talamh; sliabh, portach
tachtadh (múchta ag teas, ag slaghdán); cur as, cur amach (mhúch sé an tine); cosc (múchfaidh sé sin do thart); cosc anála de cheal aeir (bá is múchadh ort!); suncáil (múchta i bhfiacha); maolú (glór múchta); coinneáil siar (deora a mhúchadh); asma (tá an múchadh ag cur air)
duine nó gléas a mhúchann (tine, etc.)
mír chinnteachta roimh ainmfhocal san iolra nó roimh ainmfhocal baininscneach sa ghinideach uatha (na daoine, na háiteanna; gúna na mná, ag lasadh na tine)
ag tosú ag (ó thús go deireadh; ón taobh eile anall); a thagann as (duine ó Thrá Lí); de (d'fhógair sé ón altóir é); idir (míle ó chéile, i bhfad ón áit); ag teacht as (teas ón tine; cabhair ó Dhia); foinse (ó chroí nó ó bhéal; ná creid uaidh é); fáth, cúis (sáraithe ón lá, buí ó theas na gréine); díth (airím uaim é); gá (cad tá uait); leanúnachas (ó lá go lá, ó cheann ceann na tíre); ón uair a (ó bhí tú anseo cheana); mar gheall ar (ó tharla gur mar sin atá; ós agat atá an ceart) ó + an = ón; ó + a4 = óna; ó + is = ós; ó + ar3 = ónar; ó + ár2 = ónár
duine a bhíonn ag síorphriocadh ar dhaoine; bior iarainn chun tine a phriocadh
fráma de bharraí iarainn chun bia a róstadh os cionn tine
