Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
cuí
cuibheas
cuibheasach
cuibhiúil
cuibhreach
cuibhreann
cuibhriú
cuid
cuideachta
cuideachtúil
cuideáin
cuiditheoir
cuidiú
cuidiúil
cúig
cúige
cúigeachas
cuigeann
cúigear
cúigiú
cúigleáil
cúigréad
cuil
cuid bain páirt, roinnt (déan trí chuid de); cion duine amháin (sin é do chuid de; mo chuid éadaigh; iníon dá chuid); ábhar (tá cuid súl inti, ní cuid iontais é); bia, beatha (do chuid a chaitheamh; ag tuilleamh a choda) ► cuid mhaith mórán, a lán
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
an chuid tosaigh den cheann; an chuid tosaigh den rud (aghaidh tí, aghaidh aille)
siúnta idir dhá chuid de rud (ar nós glúin, rúitín, ailt na méire, etc.); dual (in adhmad); airteagal (i gconradh); aiste scríbhneoireachta; an agus na sa Ghaeilge
an spiorad nó an chuid inmheánach den duine a chreidtear a mhaireann tar éis a bháis; beatha (thit an t-anam as); brí, fuinneamh (cuir anam ionat féin)
struchtúr fisiciúil coirp; staidéar ar an struchtúr seo tar éis an corp a ghearradh suas ina chodanna ar leith
cuid mhór, an-chuid; dúil iomarcach
teacht tríd an gcuid is dainséaraí de ghalar
cuid de chiorcal, líne chuartha
spota nó áit; rud nó cuid de rud; comhpháirt den chorp; comhalta de chumann nó d'eagraíocht ar bith
cuid bheag
lán béil; greim; féasrach; an chuid de ghléas ceoil a séidtear tríthi
cuid bheag de rud, giota, píosa
an chuid den chorp a bhfuil an goile agus na putóga ann; mála (bolg saighead); boilsc (bolg seoil); áit le lasta a chur ann (bolg loinge); lár (bolg an chuain, i mbolg an lae)
an chuid de bhall éadaigh a théann thart ar an muineál
áit a labhraíonn cuid de na daoine Gaeilge agus an chuid eile Béarla de ghnáth
codanna beaga a dhéanamh de (adhmad a bhriseadh); díobháil a dhéanamh de (do shláinte a bhriseadh); sárú (dlí a bhriseadh); cur as feidhm (duine a bhriseadh as a phost); ceansú, míniú (capall a bhriseadh); sóinseáil (airgead a bhriseadh); dul in olcas (an aimsir ag briseadh); cosc (balla ag briseadh na gaoithe); brúchtadh (bhris an gol uirthi); athrú go hinmheánach (bainne ag briseadh); cloí (briseadh na Bóinne); breacadh (briseadh an lae)
an chuid tosaigh den chorp idir an muineál agus an choim; tosach (brollach léine; i mbrollach an earraigh)
éan creiche mór a mhaireann sa chuid is mó de ar chonablaigh ainmhithe
bun, foinse (bunús an chreidimh); rachmas (duine a bhfuil bunús aige); an chuid is mó de (tá bunús na hoibre déanta)
corp an duine seachas an ceann agus na géaga; an chuid de ghúna a chlúdaíonn an chabhail, cabhaileog; (le feithicil, foirgneamh etc.) creatlach, fráma
cuid de leabhar atá deighilte amach le huimhir nó le teideal ar leith; canónaigh ardeaglaise i mbun tionóil le chéile
ainm, clú, teist an phobail ar dhuine (tá cáil an léinn air); mianach, stuif, cáilíocht (ball maith é ina cháil féin); suim, méid áirithe, cuid (cáil amhrais)
éan beag buí a choinnítear mar pheata mar gheall ar a chuid ceoil
an chuid lárnach den Aifreann; liosta údaraithe de na naoimh, de leabhair an Bhíobla etc.
sciobadh cuid duine eile
an 50ú cuid
an chuid thanaí de rud (caol na láimhe, caol an droma); slat chaol, tuige
spásárthach, nó cuid di, atá iomlán inti féin
cineál réinfhia de chuid Mheiriceá Thuaidh
an ceathrú cuid de ghalún, dhá phionta
díorma saighdiúirí; cuid de reisimint
an uimhir 100 nó cúig fichid; aois (an fichiú céad); 120 (céad éisc, ubh etc.); an t-ochtú cuid d'acra (céad talún); 112 pt
péist talún agus an-chuid cos fúithi
an 100ú cuid
an chuid den chorp taobh thuas den mhuineál; meabhair, éirim aigne (fear a bhfuil an-cheann air); ceannaire, taoiseach (ceann teaghlaigh, ceann treora); barr (ceann tairne; ceann staighre, leapa); tús, tosach (ceann báid; chun cinn); deireadh (ceann téide); aonad (ceann amháin, dhá cheann)
limistéar, réigiún, taobh tíre; cuid de chathair nó de chontae
an 40ú cuid
an 4ú cuid de rud; an chos taobh thuas den ghlúin, leis, láirig; véarsa de dhán nó d'amhrán; lóistín saighdiúirí
cur i bhfolach, coinneáil faoi rún (an fhírinne a cheilt); cosc (ná ceil a chuid air); séanadh (do mhuintir a cheilt)
an 100ú cuid de ghrád
an 100ú cuid de ghram
an 100ú cuid de lítear
an 100ú cuid de mhéadar
leabhar tagartha agus an-chuid eolais ghinearálta ann nó eolas ar ábhair speisialta
scair, cuid (cion duine a fháil; tá mo chion agam)
cromadh, lúbadh; dul nó cur ar claon; luí le (claonadh leis an obair); imeacht ó (claonadh ón bhfírinne); casadh (chlaon sé mo chuid cainte)
cuid d'abairt a bhfuil ainmní agus faisnéis dá chuid féin ann (mar shampla - cé go raibh an t-uisce fuar chuamar ag snámh - clásal atá sna focail sa chló iodálach); cuid ar leith de chonradh etc.
an chuid is crua de chorp ainmhí (Is í an chreatlach na cnámha ar fad le chéile)
cás síodúil a shníomhann cuid mhaith cruimheanna feithidí thart orthu féin go mbíonn siad aibí
cuid den iomlán, ar nós leath (1 2 ) nó ceathrú (1 4 )
rud a chaitear thart ar an muineál; an chuid de bhall éadaigh a théann thart ar an muineál, bóna
