Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
sutach
suth
suthain
suthaire
svae
svaeid
tábhacht
tábhairne
tabhairt
tabhartas
tabharthach
tabhú
tábla
táblú
taca
tacaí
tacaíocht
tacair
tacar
tacas
tachrán
tachtadh
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
cuntas giorraithe agus gan tugtha ach na príomhphointí
na gáis atá san atmaisféar thart orainn agus a thugann anáil dúinn; anáil bheag ghaoithe; spéir; aeráid
duine atá tugtha don aighneas
druga a thugtar do dhuine chun a mhothú a bhaint de go sealadach
duine, dochtúir de ghnáth, a thugann ainéistéiseach do dhuine
an focal aithne a thugtar ar dhuine nó ar rud nó ar áit; cáil, clú; ainmfhocal
cúram (aire a thabhairt do rud); aird (tabhair do d'aire)
duine a thugann aire d'áit nó do rud
tugtha don airneán
athbhunú (aiseag sláinte); tabhairt ar ais (aiseag iasachta); cur amach, urlacan
tugtha do bheith ag taisteal nó ag imeacht ó áit go háit
gléas a thugann rabhadh (aláram tine, clog aláraim)
earra a thugtar isteach thar tír
féilire, i bhfoirm leabhair de ghnáth, a thugann eolas faoin aimsir agus faoi nithe a tharlaíonn le linn na bliana
ionsaí (amas ar namhaid); oscailt nó caoi ionsaithe (dá bhfaighinn amas air); aimsiú ar mharc (tóg amas air); iarracht (thug siad amas ar na hairm); tuairim, barúil
breathnú (ag amharc uait); radharc (amharc na súl); féachaint (thug sé amharc géar orm)
an t-aer a thógtar isteach sna scamhóga agus a bhrúitear amach arís; aer (tabhair m'anáil dom); tionchar (faoi anáil an Bhéarla)
duine a thugann aire do thréad ainmhithe
an méid blianta atá tugtha ar an saol ag duine nó rud (cén aois é?); fad saoil; seanaois (ag dul in aois); tréimhse, ré (ó aois go haois); céad bliain (an fichiú haois)
tabhairt ar ais as an nua; athchóiriú; a dhéanamh óg arís
árthach a thugann daoine nó earraí thar uisce agus a thiomáintear le maidí rámha nó le seol nó le hinneall
bád a thugann daoine go rialta anonn is anall thar abhainn nó loch nó idir dhá phort mara
na héadaí agus na rudaí eile a thugann duine leis ar aistear
cosúil le bagairt; tugtha do bhagairtí
rath (bail ó Dhia ar an obair); cóir cheart (chuir sí bail ar a gruaig); an chaoi a bhfuil rud nó duine (cén bhail atá ort?); cóir, úsáid (an bhail a thug sé ar a leabhar)
cosúil le bainne; maith ag tabhairt bainne
fanacht mar a bhfuil, socrú síos (cá bhfuil tú ag baint fút?); ciúnú, ceansú (thug mé iarraidh baint faoi); tochailt faoi (tá an abhainn ag baint faoin mbruach)
searmanas ina ndéantar Críostaí de dhuine (le huisce) agus a dtugtar ainm air; ainm a thabhairt ar dhuine nó ar rud, baisteadh
sú cumhra olúil as crainn áirithe a thugann faoiseamh ar phian
bean a thugann aire do na daoine tinne
tugtha do bheith ag ceartú daoine
ceartú, tabhairt chun cruinnis; ceartú thar mar is gá (ná bí i gcónaí ag beachtú orm)
an fios a thugann an teanga agus uachtar an bhéil faoi rud a bheith milis nó searbh nó maith le hithe nó le hól; tuin gutha, an tslí a labhraíonn duine (blas cainte); faic, dada
an méid bainne a thugann ainmhí d'aon bhleán
tugtha don ghadaíocht; (le hainmhí) tugtha don treaspás, bithiúnta
iasc mór a thugann caibheár dúinn
tugtha do bhréaga; nach bhfuil fíor
tabhairt nó teacht ar an saol (rugadh leanbh di; lá breithe) tabhairt mar thoradh (ubh a bhreith); iompar chun siúil (beir leat é sin); greim a fháil ar, teacht suas le (beir greim air, ní bhéarfaidh sé anois orainn); buachan (rug sé an chraobh leis); dul (beir leat abhaile); druidim le (ag breith suas ar a trí)
duine i gceannas i gcúirt dlí a éisteann an cás agus a thugann an bhreith
tabhairt in aisce nó mar dhuais nó mar ghradam
tabhairt aire do stoc
lí bhuí, galar a thugann dath buí ar an gcraiceann agus ar ghealacán na súl
i bhfeighil, ag tabhairt aire do
tugtha do chaitheamh airgid, rabairneach, vástúil
duine a thugann réamhaisnéis faoin aimsir
teistiméireacht, cáil; meon, slí; tréith nó scil nó oilteacht a thabharfadh teideal poist do dhuine
rud nó focail a deirtear; labhairt; guth (d'aithin mé a chaint); abairt, rá (tá cainteanna deasa aige); comhrá (dul chun cainte le duine); aitheasc; óráid (cé a thug an chaint aréir?); ráiteas (is é do chaint féin é); ráfla, iomrá (níl ann ach caint; caint san aer)
tugtha don cháineadh
léarscáil farraige mar aon le cóstaí, taoidí, doimhneacha agus tanaíocha, agus baill chontúirteacha eile; cáipéis scríofa oifigiúil ina dtugtar cearta agus pribhléidí, go háirithe ceann a thagann ó cheann stáit nó ó rialtas (cairt baile, cairt cathrach)
tugtha do bheith ag caitheamh, don chaiteachas
