Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
úinéireacht
úir
uirbeach
úire
uireasa
uiríoll
uiríseal
uirlis
uirstéad
uisce
uisceadán
uiscealach
uiscedhath
uiscedhíonach
uiscerian
uisciú
uisciúil
uisinn
ula
ulchabhán
úll
úllagán
ullamh
uirlis bain2 gaireas oibre (casúr, siséal, sluasaid, mar shampla)
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
uirlis, gléas; áis, seirbhís
uirlis chuaille le brící etc. a iompar
stoc, eallach; earraí, maoin shaolta; uirlisí
uirlis troda; uirlis oibre; airm le chéile (lucht airm); fórsaí troda faoi airm (arm na tíre)
uirlis dhronuilleogach a úsáideann siúinéir le huillinneacha a thomhas
imeall fiar; uirlis siúinéara le huillinneacha a thomhas
uirlis phollta a chastar leis an lámh
uirlis le peann luaidhe a bhiorú
uirlis le greim docht a choinneáil ar rud
duine a bhíonn ag breacaireacht; greanadóir; uirlis ghreanadóireachta
uirlis chun tairní a thiomáint nó chun rudaí crua mar mhiotal nó mar chlocha a bhualadh lena snoí nó lena mbriseadh
uirlis feirme á tharraingt ag capaill nó ag tarracóir agus a threabhann an talamh
uirlis fhiaclach le gruaig etc. a réiteach; barr (cíor coiligh, cíor cnoic); sraith, cnuasach (cíor fiacla, cíor mheala)
an ré i stair an duine nuair ba as cloch a dhéantaí airm agus uirlisí
uirlis ar nós druma nó ciombal a bhuailtear ar bhuille le ceol
uirlis le lann chuartha agus doirnín beag chun féar, arbhar etc. a bhaint; an giall íochtair (corrán géill)
lámh agus í dúnta go dlúth (agus na méara fillte sa dearna); buille de dhorn; lán doirn; miosúr sé horlaí nó mar sin; lámh nó cos uirlise (dorn claímh)
uirlis speisialta chun poill a dhéanamh
fearachas; ord, eagar (inneall a chuir i bhfearas); gaireas, feisteas, gléas, uirlis (fearas iascaigh)
grúpa daoine a bhíonn ag obair nó ag imirt ar aon taobh le chéile; criú (foireann loinge); bailiúchán rudaí den chineál céanna (foireann uirlisí, foireann fichille)
gabhlóg, uirlis a bhfuil lámh agus beanna uirthi, a úsáidtear chun bia a phiocadh suas; uirlis cosúil léi, ach í níos mó, a úsáidtear i gcúrsaí talmhaíochta, píce
duine a dhéanann uirlisí etc. as iarann nó as miotal eile
uirlis faobhair a tharraingt ar rud (do lámh a ghearradh le scian); codanna a dhéanamh de rud le huirlis faobhair (adhmad a ghearradh le sábh); scoitheadh le faobhar (géag a ghearradh de chrann); múnlú, greanadh le faobhar (litreacha a ghearradh ar thuama); sciolladh, goin le teanga, leibhéal (ag gearradh na gcomharsan; caint a bhfuil gearradh inti); coilleadh (gamhain a ghearradh); giorrú (do shaol a ghearradh); laghdú (fiacha a ghearradh); leagan (cáin a ghearradh ar dhuine); cíos, sraith; luas (gearradh siúil)
duine nó uirlis a dhéanann gearradh
uirlis bheag láimhe agus barr scriú air chun poill a dhéanamh
áis nó uirlis (gléas ceoil, gléas tógála); deis, dóigh (gléas beatha); ord, eagar, caoi cheart (rud a chur i ngléas); éadach, feisteas (cuir gléas ort féin); an príomhnóta i bpíosa ceoil
uirlisí oibre; feisteas
uirlis le fiaile a ghlanadh agus an chré a bhogadh idir phlandaí
miotal comónta as a ndéantar cruach; uirlis nó gléas iarainn (iarann smúdála); an chuid d'uirlis atá déanta d'iarann (iarann rotha, iarann tine)
gléas, uirlis
cos i ngléas nó in uirlis; hanla, spanla
uirlis
uirlis bheag bhiorach a bhíonn ag gréasaí le leathar a pholladh
uirlis mhaol; créatúr nó rud suarach
uirlis chun scríobh le dúch
uirlis feirme agus beanna air le féar nó arbhar a thógáil; pointe mullaigh seoil
uirlis agus soc caol iarainn uirthi chun talamh crua a bhriseadh
uirlis ghreamaitheach chun tairní etc. a bhaint
uirlis siúinéara chun aghaidh mhín a chur ar adhmad
uirlis chun páipéar leathar etc., a pholladh
uirlis ghairdín nó feirme a bhfuil lámh fhada uirthi agus fiacla trasna amuigh ann chun duilleoga nó féar a bhailiú nó chun cré a réiteach
uirlis chun cnónna miotail a fháscadh nó a bhogadh
uirlis ghearrtha faoi lámh agus lann leathan a bhfuil fiacla ar a faobhar; banda nó diosca gearrtha le fiacla a oibrítear le meaisín
lámh nó cos uirlise (sáfach sluaiste)
uirlis ghearrtha faoi lann ghéar mhiotail agus cos aisti; cliathán (luí ar do scian)
uirlis a úsáidtear chun scríobtha
uirlis scríobtha nó scriosta
uirlis chun scriúnna a fheistiú nó a bhaint
ceol a bhaint as uirlis; ceol a dhéanamh (éin ag seinm)
uirlis a bhfuil béal gearrtha ar a cheann amuigh agus a úsáidtear chun adhmad nó cloch nó miotal a mhúnlú
