SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
críoch nach bhfuil seachaint uirthi, rud atá i ndán do dhuine; mí-ádh, tubaiste
rud a scríobadh de dhromchla ruda eile (cuimil éadach de); teagmháil (chuimil an mí-ádh liom); láínteacht, bladar (duine a chuimilt; ag cuimilt an chait)
ar dhath na fola; (le tine) ar lasadh; (le cneá) oscailte; (le talamh) treafa nó iompaithe; fuilteach (bhí sé ina chogadh dearg); amach is amach (bhí an t-ádh dearg air)
olcas; mí-ádh; breoiteacht
mí-ádh, mífhortún; tubaiste
mí-ádh, mífhortún; tubaiste
ádh, seans, rath; saibhreas; a bhfuil i ndán do dhuine (mar a thuarann fear nó bean feasa dó)
aicíd; máchail, mí-ádh (i ngalar na gcás; tá mo ghalar féin ort)
cúiseamh, milleán; léan, mí-ádh; drochiarmhairt, iarsma; dua, deacracht
an bonn a bhaint ó rud (duine, crann, a leagan); caitheamh, iomrascáil; ísliú (seol a leagan); cur síos, cur in áit (cloch bhoinn a leagan; leag do lámh air); gearradh (leagadh cáin throm air); cur (leag ansin í, go leaga Dia an t-ádh ort); claonadh, lé (leagan a bheith agat le rud, leagan ó dheas)
drochachainí, eascaine (mo mhallacht ar an ól); mí-ádh (tá mallacht ar an áit seo)
droch- (mí-ádh, míbhéas, míchuma, míghníomh, mí-iompar, mí-úsáid); cearr, contráilte (mílitriú, míthuairisc); neamh- (míchothrom, mídhílis, mífholláin)
mífhortún, donas (tá an mí-ádh ar Sheán, ar an aimsir)
mí-ádh; cúis trioblóide (tá an mífhortún ar na páistí sin)
faoi ádh, ar do shástacht
ádh, fortún (ní bheidh aon rath ar an tír feasta); beannacht (rath Dé ar an obair); flúirse (rath a dtorthaí); críoch, íde (cad é an rath a chuir tú ar an airgead?); maith (curtha ó rath aige)
ádh, rath, rachmas; (le haimsir) séimhe, boige
ball éadaigh ón gcoim síos; an chuid de ghúna ón gcoim síos; paiste, stráice, imeall, cúinne iargúlta (sciorta bocht den tír; bhí sciorta den ádh air)
comhartha; ádh, rath, áthas (sonas agus séan ort)
tarlú gan choinne nó de thaisme; caoi, deis, faill (seo do sheans anois); ádh, rath (bhí seans leat)
fuaim a dhéanann focal nó cuid d'fhocal (mar shampla, siolla amháin atá sna focail fear agus bean, agus dhá shiolla an ceann sna focail cailín agus buachaill); nóta (siolla ceoil); puth (siolla gaoithe); rian, luid (bhí siolla den ádh ort)
brat luaithrigh; ball lasta (ar chraiceann); rian salachair, smearadh; iarsma (Muire gan smál); scamall, scailp; duairceas; náire, mí-ádh (smál ar do chlú)
compord, suaimhneas; sásamh, sult; ádh, rath
áthas, sástacht; ádh, séan, rath (sonas ort!)
geis, drochthuar, comhartha mí-áidh; cosc
comhartha ar rud le teacht (tuar tubaiste, ceatha); tairngreacht (ag tuar oilc, báistí); tuilleamh, tabhú (tuar an t-ádh agus tiocfaidh sé)