Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
caismirt
caisnín
caisníneach
caite
cáiteach
caiteachas
caiteoir
cáith
caitheach
cáitheadh
caitheamh
caithis
cáithne
caithreáil
caithréim
caithriú
Caitliceach
Caitliceachas
cál
caladh
calafort
calán
TORTHAÍ GAOLMHARA
SAN FHOCLÓIR BEAG
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
(déan é ach ná caith an lá leis); taobh amuigh de (ní raibh ann ach an triúr againn; níl ann ach go n-aithním é; ach amháin mé féin); ar acht go (tá sé blasta ach salann a chur air); chomh luath is (ach mise greim a fháil air); murach (ach grásta Dé)
duine atá i ndaorghreim ag drochnós (ar nós caitheamh drugaí, etc.)
an bhliain seo caite
= a5 san aimsir chaite
= an2 san aimsir chaite agus sa choinníollach (ar bhris sí é? ar mhaith leat é?)
an oíche atá díreach caite
arís, den dara huair (athdhéanamh); sean-, caite, iar- (athbhall); arís eile (ráite agus athráite)
éadach atá caite i leataobh
(le hearra ar bith) caite cheana, gan a bheith nua
caitheamh liathróide os cionn láimhe nó á rolladh ar an talamh chun na sprice
cúlchaint, caitheamh anuas ar dhaoine; ábhar imní
caitheamh (díslí etc.); seift, plean; rud a dhéantar, gníomh
seaicéad dathannach a chaitheann lucht scoile, spóirt etc.
ball éadaigh ar nós léine a chaitheann bean ar a cabhail
caitheamh; hapáil (liathróid a bhocáil)
sliabh coirceogach a chaitheann carraigeacha leáite, luaith dhearg, gal etc. trína bhéal in airde uaireanta
bríste beag laistigh a chaitheann mná agus cailíní
seanhata caite
caitheamh anonn is anall
costasach; caite, lochtach; easnamhach
plean a léiríonn conas atá airgead na bliana le caitheamh ag an stát
caitheamh déanta ar (éadach, airgead, caite); snoite, lom (críon caite); gafa thart, imithe (an tseachtain seo caite)
caitheamh airgid; airgead caite
duine a chaitheann éadach, bróga, bia, tobac, airgead etc.
tugtha do bheith ag caitheamh, don chaiteachas
bheith gléasta i (éadach, bróga, a chaitheamh); ithe, slogadh (bia, deoch, cógas, a chaitheamh); úsáid (snaois, tobac, a chaitheamh); diomailt, ídiú (ag caitheamh airgid, na haimsire); teilgean, radadh (cloch, dorú, a chaitheamh); scoitheadh, gearradh (léim a chaitheamh, cúinne a chaitheamh); druidim (ag caitheamh ó thuaidh); iallach (cé a chuirfidh an caitheamh orm?); briathar cúnta, á úsáid le briathra eile le riachtanas nó dualgas a léiriú (caithfimid a bheith sa bhaile faoin oíche; caithfear an t-airgead a fháil ar ais)
scríobadh, glanadh (díog a chartadh); leasú, coirtiú (leathar a chartadh); caitheamh, scuabadh (cartadh i dtír iad)
éide gan muinchillí a chaitheann sagart le linn an Aifrinn
ní chan an leagan de cha roimh ghuta nó f a leanann guta é char an leagan de cha roimh an aimsir chaite
cluiche foirne ina gcaitear liathróid mhór isteach i gcochall ardaithe
cosaint chrua mhiotail etc. don cheann a chaitheann saighdiúirí, póilíní, lucht múchta tine, imreoirí spóirt etc., cafarr
casadh (cor i mbóthar, i rópa, cor a bhaint as giorria); corraí (gan chor); babhta (cor iomrascála); caitheamh amach (cor lín); cás (cora crua an tsaoil, cad is cor dó?); camhrú (tá cor sa bhainne, san fheoil); (le ceol, rince) ríl (cor ochtair, cor na sióg); ord (as cor)
an ceannbheart ciorclach óir a chaitheann rí nó banríon; aon ní cosúil leis (An Choróin Spíne); píosa ab fhiú 5 scillinge sa seanairgead (ionann is 25p anois)
an craiceann crua ar chíste, screamh; brat crua (crústa seaca); caitheamh, buille (crústa de chloch, de dhorn)
caitheamh cloch
gasra daoine le chéile, comhluadar (i gcuideachta duine; is breá an chuideachta iad); greann, spórt, caitheamh aimsire (déanfaidh sé cuideachta dúinn); comhlacht gnó
cúnamh, cabhrú; cabhair; tacú (cuidiú le rún); cúiteamh, aisíoc (cuideofar leat ag baile); scaipeadh, caitheamh (chuidigh sé leis an airgead)
leagan síolta sa talamh (coirce a chur); saothrú talún (gort a chur); leagan rudaí ina n-áit (cur tuí, cur gaistí; cuir ansin é); lorg (eolas, tuairisc, a chur); caitheamh (chuir sé míle ó bhaile é; chuir sé a shaol go hainnis); seoladh chun bealaigh (teachtaire, litir, a chur; cuir abhaile é); sileadh, doirteadh (ag cur fearthainne; allas, fuil, a chur); sceitheadh (na crainn ag cur an duilliúir)
síneadh amach, nochtadh (do theanga a chur amach); díbirt (cuir amach as an teach iad); lainseáil (bád a chur amach); fógairt (ná cuir amach an scéal sin orm); doirteadh amach (cuir amach an tae); tomhas, freagairt (cuir amach seo dom); aiseag, caitheamh amach
caitheamh (chuir sé isteach a théarma); lorg (cur isteach ar phost); teacht salach ar (ná bí ag cur isteach orm)
sábháil (airgead a chur tharat); doirteadh (pota ag cur thairis); síorchaint (tá sí ag cur thairsti ó mhaidin); casadh (roth, long, a chur thart); roinnt (deoch a chur thart); caitheamh, meilt (an lá a chur thart)
caitheamh amach as tír nó as áit (díbríodh as Éirinn iad)
cur amach, caitheamh amach, scaipeadh; fearadh
cur amú, caitheamh go rabairneach (diomailt ama, diomailt airgid)
caitheamh, teilgean, scaoileadh (ar nós piléar nó saighead)
mír bhriathartha a léiríonn an aimsir chaite (d'ith sé agus d'ól sé a dhóthain)
leacht a ligean amach as árthach nó a ligean isteach in árthach eile; sileadh (ag doirteadh deor, fearthainne); ligean do leacht sceitheadh nó titim; caitheamh (dhoirt sé a neart)
caitheamh spréach, glioscarnach
fáil réidh le rud, caitheamh síos; earraí spártha a chaitheamh ar mhargaí iasachta faoi bhun a luacha
éadach, éadaí; culaithirt ar leith (mar a chaitheann saighdiúirí nó banaltraí nó sagairt)
