Focail chosúla:
caitheamh
·
caithreacha
Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
cáiteach
caiteachas
caiteoir
cáith
caitheach
cáitheadh
caitheamh
caithis
cáithne
caithreáil
caithréim
caithriú
Caitliceach
Caitliceachas
cál
caladh
calafort
calán
calaois
calar
calc
calcadh
caitheamh fir1 bheith gléasta i (éadach, bróga, a chaitheamh); ithe, slogadh (bia, deoch, cógas, a chaitheamh); úsáid (snaois, tobac, a chaitheamh); diomailt, ídiú (ag caitheamh airgid, na haimsire); teilgean, radadh (cloch, dorú, a chaitheamh); scoitheadh, gearradh (léim a chaitheamh, cúinne a chaitheamh); druidim (ag caitheamh ó thuaidh); iallach (cé a chuirfidh an caitheamh orm?); briathar cúnta, á úsáid le briathra eile le riachtanas nó dualgas a léiriú (caithfimid a bheith sa bhaile faoin oíche; caithfear an t-airgead a fháil ar ais) ► i gcaitheamh i rith, le linn ► caitheamh aimsire cluiche, obair, etc. a chuidíonn le duine an aimsir a mheilt nó a chur thart ► caitheamh aníos urlacan ► caitheamh ar cur (isteach) ar ► caitheamh le cóir a chur ar ► caitheamh siar slogadh, ól, ithe ► caitheamh suas tabhairt suas
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
duine atá i ndaorghreim ag drochnós (ar nós caitheamh drugaí, etc.)
= an2 san aimsir chaite agus sa choinníollach (ar bhris sí é? ar mhaith leat é?)
(le hearra ar bith) caite cheana, gan a bheith nua
caitheamh liathróide os cionn láimhe nó á rolladh ar an talamh chun na sprice
cúlchaint, caitheamh anuas ar dhaoine; ábhar imní
caitheamh déanta ar (éadach, airgead, caite); snoite, lom (críon caite); gafa thart, imithe (an tseachtain seo caite)
an craiceann crua ar chíste, screamh; brat crua (crústa seaca); caitheamh, buille (crústa de chloch, de dhorn)
síneadh amach, nochtadh (do theanga a chur amach); díbirt (cuir amach as an teach iad); lainseáil (bád a chur amach); fógairt (ná cuir amach an scéal sin orm); doirteadh amach (cuir amach an tae); tomhas, freagairt (cuir amach seo dom); aiseag, caitheamh amach
caitheamh (chuir sé isteach a théarma); lorg (cur isteach ar phost); teacht salach ar (ná bí ag cur isteach orm)
caitheamh, teilgean, scaoileadh (ar nós piléar nó saighead)
fáil réidh le rud, caitheamh síos; earraí spártha a chaitheamh ar mhargaí iasachta faoi bhun a luacha
a úsáidtear le briathra i gcaint indíreach (gur ina ionad san aimsir chaite)(deir sé go bhfuil ocras air, fan go bhfeicfidh mé, b'fhada liom go mbeadh sé déanta agam)
bileoga etc., phlanda cnáibe na hIndia a chuirfeadh meisce ort ar iad a chogaint nó a chaitheamh
éigean, caitheamh (a chuirtear ar dhuine rud a dhéanamh)
breith nó tabhairt ó áit go háit eile (ualach a iompar; píopa ag iompar uisce); caitheamh, tabhairt leat (brat a iompar; ag iompar seoil, ag iompar clainne); coinneáil suas (ballaí ag iompar dín); fulaingt (crá croí a iompar); coinneáil (tá iompar ar dheoch aige); múineadh, béasa (tú féin a iompar i gcomhluadar)
an bonn a bhaint ó rud (duine, crann, a leagan); caitheamh, iomrascáil; ísliú (seol a leagan); cur síos, cur in áit (cloch bhoinn a leagan; leag do lámh air); gearradh (leagadh cáin throm air); cur (leag ansin í, go leaga Dia an t-ádh ort); claonadh, lé (leagan a bheith agat le rud, leagan ó dheas)
ligean tí, siopa etc., ar cíos ar feadh roinnt blianta (talamh ar léas); téarma (tá a léas caite)
ar bhlas an tsiúcra nó na meala; blasta, so-chaite
gealltanas nó dualgas; comaoin (an ndéanfá oibleagáid dom?); ceangal, caitheamh (tá sé d'oibleagáid orm é a dhéanamh)
deoch mheisciúil (is daor an t-ól é); claontacht chun óil, ólachán (imithe ar an ól; teach óil); deoch ar bith a shlogadh nó a ligean siar (ól braon tae; ag ól go trom); caitheamh (ag ól tobac)
feadán miotail, plaistigh nó cré trína ritheann uisce, gás etc.; cos agus ceann amuigh uirthi chun tobac a chaitheamh
díol, fógairt earraí le díol; craoladh, fógairt go poiblí (dán a reic); brath, sceitheadh ar (an tIúdás a reic iad); cur amú, caitheamh, diomailt (ag reic a maoine)
cur sna cosa ar luas; (le huisce) imeacht go faíoch; síneadh (rinn ag rith amach san fharraige); scaoileadh (rith an tsnaidhm); ídiú, caitheamh (tá a théarma rite); cur ag rás (capall a rith); cur ar siúl, reáchtáil (gnó, rince, a rith); achtaí, reachtú (rún a rith); déanamh (poitín a rith); críochnú (tá sé rite ina dhochtúir); imeacht gann ar fad i (rite as bia, as airgead); gabháil le, baint le (tá an tréith sin ag rith leis); éirí le (má ritheann liom); ráchairt, éileamh (rith ar earraí); taom (rith tinnis, rití fuachta); scaoilteacht, buinneach (chuir an bia úd rith air); scoth (an chéad rith den phlúr)
(le héadaí etc.) caite amach ar fad; ársa, seanaimseartha, as dáta
caite nó athraithe ar chuma éigin ag an saol is ag an aimsir
cuntas ar an saol atá caite (stair na hÉireann); scéal, tuairisc, cur síos (ag tabhairt startha ar dhaoine); cáil, clú
lom, caite, snoite; tarraingt déanta air
os do chionn, in uachtar, in áit níos airde (thuas an staighre; thuas sa spéir); in áit níos faide suas (an seomra thuas); sa deisceart (thuas i gCúige Mumhan); curtha suas (tá an díon thuas acu); á chaitheamh (ní raibh luid éadaigh thuas air); chun cinn, ar barr (an té atá thuas óltar deoch air)
ornáid ar dhéanamh corónach le caitheamh ar an gceann
duilleoga tobac rollta go fáiscthe ar a chéile le caitheamh mar ghal
miosúr; tógáil miosúir (teach, talamh, a thomhas); caitheamh tuairime (tomhais cé atá anseo); ceist le réiteach (tomhas a chur ar dhuine); bagairt (thomhais sé a dhorn liom); meá, meas (caint thomhaiste)
