Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
faobach
faobhar
faobhrach
faobhrú
faocha
faofa
faoi
faoileáil
faoileán
faoileoir
faoilleach
faoisce
faoisceadh
faoisceán
faoiseamh
faoiste
faoistin
faoithin
faoitín
faolchú
faomhadh
faon
faoi rfh thíos, laistíos de, ar leibhéal níos ísle (ná) (istigh faoin mbord; faoi uisce, faoi thalamh); ag bun, i bhfothain (suí faoi charraig, ar ancaire faoin oileán); clúdaithe le (faoi bhrat sneachta; faoina chulaith Dhomhnaigh; crann faoi bhláth); le tréithe áirithe (faoi ainm bréige; faoi ghné aráin); gabháil trí (dul faoi scrúdú, faoi obráid); (le léiriú staide) (faoi mheas, faoi smacht, faoi shíocháin, faoi adhall); (le fás, borradh) (an luas a bhí faoi; tá fuadar fút); i dtaobh le (tá an teach fúinn féin; fág faoi é); oiriúnach (ach an lá a bheith faoi dúinn); ar intinn (níl fúinn é a dhéanamh); maidir le, mar gheall ar (ag caint faoi); níos lú ná (faoi scór, díoladh faoina luach é); (mar théarma méadaithe) (faoi dhó; a sé faoi a seacht); (mar chodán) (deich bpingine faoin bpunt); timpeall, thart ar (faoi do mhuineál; amuigh faoin tuath); ar an taobh seo de (faoi mhaidin, faoi cheann bliana); ag, um (faoi láthair, faoi dheireadh); in aghaidh (bualadh faoi dhuine); ar (ola a chur faoi); (mar dob ) (an ghrian ag dul faoi) ► faoi mar amhail is (faoi mar ba ghnáth leis) faoi + a4 = faoina; faoi + an = faoin; faoi + ar = faoinar; faoi + ár2 = faoinár
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
brón gur tharla rud mar a tharla sé; náire, ceann faoi
mar a bheadh smig faoi smig
fanacht mar a bhfuil, socrú síos (cá bhfuil tú ag baint fút?); ciúnú, ceansú (thug mé iarraidh baint faoi); tochailt faoi (tá an abhainn ag baint faoin mbruach)
píosa trom adhmaid nó miotail ó cheann ceann báid fúithi thíos mar bhonn faoina creatlach
fíor chearnach agus sé aghaidh chearnacha uirthi ar nós dísle; uimhir méadaithe fúithi féin faoi dhó, mar shampla, ciúb an 2 = 2 x 2 x 2 = 8
bonn iarainn faoi chapall agus é tairneáilte faoina chrúb mar chosaint ón talamh uirthi
tonn oilc faoi rud nach dtaitníonn leat; greadadh (mar a thagann i gcneá)
d'fhocal a thabhairt (gheall mé dó go rachainn ann); deimhniú, móidiú (déanfar é, geallaim duit; tá an bheirt acu geallta); cur in áirithe mar chinniúint, ordú (an rud a gheall Dia dúinn); fonn, fuadar (tá gealladh maith faoi)
cineál de chodladh ina labhraíonn nó a ngníomhaíonn an té atá curtha faoi mar a ordaíonn an hiopnóisí dó
marc scríofa a léiríonn fuaim chainte mar atá i litreacha na haibítre; teachtaireacht scríofa faoi chlúdach (scríobh sé litir chugam)
caint scigiúil (ag magadh faoi dhuine); déanamh grinn (ní raibh mé ach ag magadh, mar mhagadh a bhí sé)
staf faoi bharr ornáideach a úsáidtear mar chomhartha údaráis ar ócáidí móra
ceann de na staiceanna móra adhmaid nó miotail a thiomáintear síos sa talamh mar bhonn tógála faoi fhoirgneamh nó faoi dhroichead mór; piarda
faoi mar (de réir dlí, de réir a acmhainne); dar le (níl sin fíor de réir Sheáin)
faoi riail (ord, bean, rialta); mar nós nó mar ghnás (déanaim go rialta é sin); (le gramadach) a théann de réir rialach
an leath tosaigh den mhuineál faoi bhun na smige; an taobh istigh de seo mar a bhfuil an píobán agus an craos; scrogall, sceadamán
duine nó rud a scriosann; long mhear chogaidh faoi thoirpéid a úsáidtear go speisialta mar áis chosanta in aghaidh fomhuireán
seomra faoi thalamh a úsáidtear mar stór guail, fíona etc.
muintir uile aon tíre faoin rialtas céanna; críoch nó cuid de thír atá nasctha le cinn eile faoi aon rialtas amháin (mar shampla, Stáit Aontaithe Mheiriceá); an rialtas (agus a chuid feidhmeannach); dínit, stáidiúlacht
uachtú; ordú (mar a thiomnaigh Dia dúinn); cur faoi choimirce (tiomnaím m'anam do Dhia); lua, ainmniú (séipéal a thiomnú; leabhar a thiomnú do dhuine); ligean ar iontaoibh
cineál de mhála líonta le ruainneach, cadás, clúmh etc., mar chuid de leaba, agus spriongaí istigh ann nó faoi de ghnáth
glasra faoi bhun mór cruinn a bhruitear agus a itear nó a thugtar mar bhia d'ainmhithe
