Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
iombhá
iomchuí
íomhá
íomháineach
íomháineacht
iomlachtadh
iomláine
iomlán
iomlánú
iomlaoid
iomlasc
iomlat
iomlatáil
iomlua
iompar
iompórtáil
iompróir
iompú
iomrá
iomráiteach
iomrall
iomramh
iomrascáil
iomlán1 fir1 lánsuim, an rud ar fad (iomlán na fírinne) ► aid1 ar fad, go léir; gan a bheith deighilte ina chodanna
TORTHAÍ GAOLMHARA
SAN FHOCLÓIR BEAG
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
focail i ndiaidh a chéile a dhéanann ráiteas iomlán (tá siad ag teacht, fág ansin é, cá bhfuil siad anois? fuist, a dhuine!)
nach bhfuil mór (teach beag); nach bhfuil fásta suas (páistí beaga); nach bhfuil chomh mór (an ceann beag); nach bhfuil fada (tamall beag); nach bhfuil ard (torann beag); nach bhfuil iomlán nó nach maireann i bhfad (faoiseamh beag); nach bhfuil mórthairbheach (pinginí beaga a shaothrú); nach bhfuil i bhfad uainn (ar ball beag); nach bhfuil iomadúil (scata beag); atá sóisearach (Brian beag); ar díol ceana é (a mháthair bheag); ar díol trua nó tarcaisne é (duine beag dearóil)
min nó plúr déanta as an ngráinne iomlán; arán donn
spásárthach, nó cuid di, atá iomlán inti féin
cuid den iomlán, ar nós leath (1 2 ) nó ceathrú (1 4 )
lán suas; iomlán
cur i bhfeidhm, tabhairt chun críche, go hiomlán (gealltanas, dualgas, a chomhlíonadh); críochnú (nuair a bhí an aimsir comhlíonta); cúiteamh
iomlán substainteach duine nó ainmhí, marbh nó beo (idir anam agus chorp); duine marbh (corp os cionn cláir, teach an choirp); creatlach (léim sé as a chorp); cabhail, colainn (corp gan cheann); stoc (corp crainn, corp colúin); iomlán (is é corp na fírinne é; le corp nirt)
iomlán, amach is amach; críochnaithe go maith, slachtmhar (obair, bean, chríochnúil)
iomlán, uileghabhálach
le dhá láimh; amach is amach, ar theann do dhíchill; go hiomlán (chinn sé dólámhach orm); leat féin, gan pháirtí (ag imirt dólámhach)
dúnta; rúnmhar, sicréideach; iomlán (bliain druidte); lomlán
ábhar fite a ndéantar cultacha agus brait as; seolta báid (long faoi iomlán éadaigh)
in easnamh; easpa nó ceal a bheith ann, gan a bheith iomlán
maoin talún; maoin iomlán duine; grúpa tithe a thógfaí in éineacht faoi scéim údaráis áitiúil, etc.
go léir, go hiomlán; ó cheann go ceann (teach deich slata ar fad); amach is amach (scéal eile ar fad)
fostú ruda ag duine agus tar éis an luach iomlán a bheith íoctha ina chodanna beaga aige gur leis féin ansin é
a dhéanamh glan nó éirí glan; íoc go hiomlán (fiacha a ghlanadh); gealadh suas (ghlan an lá); imeacht ar fad (glan leat amach as seo); réiteach (urlár a ghlanadh); putóga a bhaint as (iasc a ghlanadh); scrios (ghlan sé sinn); gabháil thar (ghlan sé an coirnéal, an claí)
mír a úsáidtear le haidiacht agus feidhm dobhriathair leo araon (tá mé go maith, siúl go socair, go huile agus go hiomlán)
casadh iomlán (mar a dhéanann roth, an domhan etc.)
bail an ruda atá iomlán (tabhair leat ina iomláine é)
a dhéanamh iomlán
iomlán, go huile; cuid mhaith (lánaosta, lánchead, lánchosc, lánré, lánsásta)
a bhfuil fad iomlán ann, rófhada (dul lánfhada le rud)
saol iomlán; saol breá faoi shaoirse
faoi iomlán seoil nó siúil
stad iomlán; pointe singil ag críoch abairte (.)
staonadh iomlán; staonadh ó dheochanna meisciúla
iomlán tola
(leith in abairtí áirithe) cuid den iomlán atá cothrom leis an gcuid eile (déan dhá leath de, leath slí); cuid, roinn (déan trí leath de); taobh, cliathán; treo (an leath tosaigh)
ar fad, uile, go hiomlán (na daoine, an lá, go léir)
míniú iomlán; brí nó ciall ruda a mhíniú
scrios nó creach iomlán
uimhir nó suim iomlán (líon tí, líon fear); lán (líon suíochán an halla)
iomadúil, flúirseach; iomlán, lán
lán, iomlán (lomlán na fírinne)
scrios iomlán
an uimhir 1000, deich gcéad (go raibh míle maith agat); iomlán (déan do mhíle dícheall); tomhas faid 1760 slat nó 1609 méadar; cuid mhaith
míreanna scartha de chlárphictiúr atá le cur le chéile arís chun an pictiúr iomlán a léiriú
aonad tomhais i bhfoirgníocht; aonad iomlán ann féin, go háirithe i spásárthach nó i gcóras leictreonach
seilbh iomlán ag comhlacht ar thrádáil in earra áirithe
iasacht airgid le teach nó talamh a cheannach agus an áit féin i ngeall leis go dtí go n-aisíoctar ina iomláine é laistigh de thréimhse áirithe
i bpáirt, gan a bheith iomlán
solaoid, cás a thugtar le cásanna eile a léiriú; duine nó rud a fhónann mar phatrún le leanúint nó le seachaint (ní maith an sampla dá chlann é); cuid bheag de rud a léiríonn cad é mar shórt é an t-iomlán (sampla de mo chuid oibre); comhartha iontais (samplaí is míorúiltí); ainniseoir bocht
amach is amach, go hiomlán (maraíodh scun scan é)
bail an ruda atá slán nó iomlán nó saor
sláintiúil, folláin; sábháilte (slán abhaile); iomlán (punt slán); gan mháchail; saor (slán ar gach costas)
iomlán rudaí le chéile, méid (suim airgid; ag dul chun suime); cuntas, luach (rud gan suim; díoladh faoi shuim iad); áireamh (suimeanna a dhéanamh); tamall, uimhir (le suim de bhlianta); éirim, achoimre (suim an scéil); spéis (má tá suim agat inti; más suim leat do bheo)
go hiomlán (an uile ní, gach uile dhuine, an scéal uile; bráithre sinn uile)
go léir, ar fad, go hiomlán
