Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
aintreise
aíocht
aipindic
aipindicíteas
airc
áirc
airceachán
aird
airde
airdeacht
airdeall
aire
aireachtáil
aireagal
aireagán
áireamh
airéine
áirge
airgead
airgeadaíocht
airgeadas
airgeadóir
airgeadúil
Seans gur foirm é aird de:
ard »
aird1 bain2 treo, pointe den chompás
aird2 bain2 aire, spéis
TORTHAÍ GAOLMHARA
SAN FHOCLÓIR BEAG
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
ón aird thuaidh
an t-oifigeach is airde céim i gcabhlach
gan aird a thabhairt ar (dá ainneoin sin is uile); in aghaidh tola, gan buíochas do (rinne sé de m'ainneoin é); cé go (ainneoin gur iarr mé air stad)
chomh hard agus atá rud (slat ar airde)
cúram (aire a thabhairt do rud); aird (tabhair do d'aire)
taidhleoir den chéim is airde a chuirtear go tír iasachta mar ionadaí dá thír féin
ón aird theas
ón aird thiar; ón taobh thiar (tar aniar ó mo chúl); ó bheith sínte siar (d'éirigh sé aniar sa leaba); chugat féin (tá teacht aniar ionat)
ón aird thoir
céim ard; céim léinn is airde ná baitsiléir
léann nó staidéar sna réimsí is airde
tógáil in airde (ardú ón talamh); cur suas nó chun cinn (ardú céime); dul suas (cnoc a ardú); tógáil (rud a ardú leat)
ó áit nó ionad (bain as do phóca é, léigh mé as leabhar é, lig as an rang é, d'íoc sí as a tuarastal é, as measc na ndaoine, as gach aird); ó ábhar nó meán nó staid nó foinse (déanta as adhmad, nite as uisce, rinne sí as a stuaim féin é; baisteadh as a athair é); ó raon (as amharc, as éisteacht); i ndíth (as obair, as seilbh, tá sé as a mheabhair); de bharr (labhairt as fearg); dealú (a haon as a dó)
léibheann in airde ar éadan tí le suí amuigh air; urlár suíochán in airde staighre i bpictiúrlann nó in amharclann
mála líonta d'aer te nó de ghás a éiríonn in airde sa spéir
gob, pointe (barr méire, barr pinn); an pointe is airde, mullach (barr crainn, barr cnoic); an pháirt uachtarach (barr tí, barr leathanaigh); uachtar (ar bharr talún, ar bharr an uisce); rud a fhásann ar bharr talún (barr coirce, barr prátaí); toradh (de bharr mo shaothair); breis (barr ar mhíle); bua (barr a bhreith ar dhuine); deireadh (tá mé i mbarr mo chéille acu)
an chéim is airde nó is déine nó is spéisiúla
dúil i ruda milse, éisealacht; éirí in airde
aird, aire (tá beann aige ar a chlú); spleáchas (níl beann agam ort; tá mé beag beann ort)
sliabh coirceogach a chaitheann carraigeacha leáite, luaith dhearg, gal etc. trína bhéal in airde uaireanta
an pointe is airde; droim, mullach
an fear aimsire is airde céim i dteach mór
an pháirt is ísle de rud (ó bhun go barr); stumpa (bun coinnle); deireadh (bun cúrsa); foinse (bun scéil); aird (bun na gaoithe); lorg (bun ruda a chur); caipiteal nó suim le a bheith ag cur leis (bun agus biseach airgid)
díol earraí go poiblí ar an bpraghas is airde a thairgtear orthu
cúinne, uillinn; aird (gach cearn den domhan)
oifigeach aerfhórsa nó cabhlaigh ar chéim níos airde ná captaen
an airde chéanna
marc (comhartha cluaise, comhartha ceiste); nod a thugann rud le fios (rinne sé comhartha dom); tuar a léiríonn rud atá le teacht (comhartha fearthainne); rian, cosúlacht (comhartha scine; ní bhfuair sé ach comhartha); aird, ceann (ná tóg aon chomhartha de); fógra, méar eolais (comharthaí bóthair); rian aitheantais (comharthaí aithne, comharthaí sóirt)
= de + a4 (le hainmfhocal teibí) (dá airde an cnoc; dá fheabhas iad)
go dtí an aird theas
éirí ár dTiarna in airde ar neamh
píosa miotail chun glas a oscailt, nó chun clog etc. a thochras; oscailt (eochair eolais); siombail i scríobh ceoil a léiríonn airde an ghléis
seomra in airde faoi dhíon tí
gabháil fhoinn trí léim in airde ón ngnáthraon gutha agus anuas arís
focal a léiríonn iontas nó áthas, nó a tharraingíonn aird ar rud
scoil atá díreach níos airde ná bunscoil
a bhaineann le gach uile aird den domhan; a bhfuil daoine ann ó gach uile aird den domhan
aigne, suíomh na smaointe; meon, claonadh (intinn oilc); aird (d'intinn a leagan ar rud); sprid (tá tógáil intinne ann); aidhm, cuspóir (cad tá ar intinn agat a dhéanamh?); tuairim (nílim ar aon intinn leat)
briathar aitheantais nó aicmithe (is é féin atá ann; ní hé Brian é; dá mba mise thú; ní hionann iad; ní gorm atá sé; an cnoc is airde is é is fuaire; ní liomsa é; is amárach a thiocfaidh sé; ní go réidh a scar sé leis; ó d'imigh tú is ea a tharlaigh sé; ní den dream sin mé; an gloine é? is ea)
eolas, fios (cur in iúl dó é); treo, treoir (bhíomar ar an iúl céanna); aird, aire (d'iúl a bheith ar an obair)
in airde, thuas; taobh in airde
cothrom, ar leibhéal, ar aon airde thart timpeall
éirí ó thalamh de phreab (léim in airde ar chlaí); éirí, lingeadh, de dhroim ruda (léimfinn claí duit); tuirlingt de phreab (léim anuas de chapall); preabadh, bíogadh (léim sí as a codladh); eitilt (ag léim ó chrann go crann); sciorradh (ag léim ó scéal go scéal)
léim díreach in airde
stíobhard (maor loinge); coimeádaí (maor stóir); báille (maor uisce); saoiste (maor oibre); caomhnóir (maor géim); suirbhéir (maor cánach); ceannaire (maor scoile); oifigeach airm is airde céim ná captaen
oifigeach neamhchoimisiúnta san arm is airde céim ná sáirsint
éirí in airde, mórtas
mórchúis, éirí in airde
focal a chiallaíonn i gcomparáid le(is sine é ná mé; tá sé níos airde ná tú)
duine gan aird gan éifeacht
