Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Grammar
Pronunciation
lastuas
lata
lathach
láthair
latrach
le
lé
céile
leá
leaba
leabhair
leabhal
leabhar
leábharaic
leabharlann
leabharlannaí
leabhragán
leabhrán
leabhróg
leabhrú
leac
leaca
leacaí
céile fir4 compánach (céile comhraic, céile imeartha); an té atá pósta ag duine (bean chéile, fear céile) ► a chéile ceann leis an gceann eile (aithníonn siad a chéile, mar a chéile iad) ► le chéile in éineacht, i dteannta a chéile ► trí chéile, trína chéile measctha; buartha; le chéile
DEFINITIONS AND PHRASES
IN AN FOCLÓIR BEAG
leabhar a gcoinnítear stampaí, grianghraif, etc. le chéile ann
substaint, ar nós sóid loiscneach nó potais, atá i gcontráil cheimiceach le haigéad agus neodraíonn siad a chéile nuair a mheasctar iad
focail agus ceol le chéile agus iad le canadh
ceann amháin (a haon); duine nó rud amháin (gach aon); cárta imeartha nach bhfuil ach marc amháin air (an t-aon muileata); ar bith (níl aon duine istigh); céanna (tá siad ar aon dath le chéile); amháin (an t-aon iníon atá acu)
cónaí in aon teach le chéile
toiliú, bheith ar aon intinn, teacht nó cur le chéile, réiteach
an bheirt againn, agaibh, acu, le chéile
uirlis troda; uirlis oibre; airm le chéile (lucht airm); fórsaí troda faoi airm (arm na tíre)
aontú le chéile arís
do theach féin nó teach do mhuintire; aonad de thalamh ceantair, baile fearainn; tithe agus siopaí le chéile in aon áit amháin
cnuasach; rudaí atá bailithe le chéile
píosa éadaigh nó ábhair eile le rudaí a choinneáil i gceann a chéile
mná le chéile
dornán páipéar etc.; ualach droma arbhair etc.; rudaí ceangailte i gceann a chéile le sreangán nó i bpáipéar
píosa caol géar miotail le rudaí a ghreamú dá chéile; dealgán (biorán cniotála); lámh (cloig)
grán le haghaidh a mheilte; min choirce agus bainne measctha le chéile
buíon fear in éide a oibríonn le chéile (briogáid dóiteáin, briogáid airm)
cillíní leictreachais greamaithe le chéile chun leictreachas a stóráil
cuid de leabhar atá deighilte amach le huimhir nó le teideal ar leith; canónaigh ardeaglaise i mbun tionóil le chéile
rud a thochras thart ar rud eile (rópa a chasadh); lúbadh (do mhurnán a chasadh); dul thart nó cur thart (roth a chasadh); filleadh ar ais (casadh abhaile); seinm, canadh (amhrán, port, a chasadh); bualadh le (castar na daoine ar a chéile); cur i leith (ní á chasadh leat é); lúb, cor (bóthar lán de chastaí); rince (rud a chur ar casadh)
dhá shliogán adhmaid nó eabhair a chnagtar i gcoinne a chéile sa lámh mar thionlacan le damhsa, le hamhrán, agus le ceol giotáir
ag deireadh (i gceann seachtaine); i bhfeighil, ag freastal ar (i gceann a ghnóthaí, dul i gceann oibre); le chéile (rudaí a chur i gceann a chéile)
comrádaíocht; cónaí le chéile
daoine beo den chineál céanna, a tháinig ón sinsear céanna, ar aon dath craicinn nó tréithe etc., le chéile; muintir, sloinne
gaireas chun rudaí a fháscadh agus a choinneáil le chéile, teanntán; cruach mhóna
cumann a thagann le chéile ó am go ham chun gnó áirithe a dhéanamh; an foirgneamh a dtagann siad le chéile ann, clubtheach
an chuid is crua de chorp ainmhí (Is í an chreatlach na cnámha ar fad le chéile)
ball éadaigh a dhéanamh as snáth trí lúba a dheánamh agus a cheangal le chéile le bioráin
crainn ag fás le chéile; foraois
cur le chéile innealra etc. i gcúrsaí tionscail (líne chóimeála)
socrú chun bualadh le chéile (coinne a dhéanamh le duine); súil (ní raibh aon choinne agam leat)
an áit a dtagann dhá líne nó dhá bhalla etc. le chéile, cúinne
ceangal le chéile
moladh nó cúnamh i bhfocail a thugtar do dhuine nuair nach bhfuil a fhios aige cad is ceart dó a dhéanamh (glac mo chomhairle); treoir, tionchar (fanacht ar chomhairle d'athar); gasra a thagann le chéile chun ceisteanna a phlé agus socruithe a dhéanamh (comhairle baile, comhairle cathrach)
aontú le chéile, réiteach; aontas
ceangal le chéile; aontas
siansaí ceoil cóirithe le chéile go taitneamhach
cosúil le chéile ar gach bealach
an fad céanna (tá an dá shlat comhfhad, ar comhfhad, le chéile)
an leithead céanna (tá siad ar comhleithead le chéile)
gasra daoine le chéile, cuideachta; líon tí, clann
oibriú, cuidiú, le chéile
rudaí a chur ag obair nó in oiriúint go deas le chéile
obair i bpáirt le chéile
daoine ag caint le chéile, comhchaint
troid, coimhlint; bualadh le chéile (comhrac an dá uisce, comhrac lae is oíche)
i gcomhthreo le chéile agus ag fanacht comhfhad ó chéile
ceangal nó nascadh le chéile; cónaidhm
aontas stát nó náisiún a ritheann a ngnóthaí baile féin ach a ghníomhaíonn le chéile i gcúrsaí náisiúnta nó idirnáisiúnta (Stáit Aontaithe Mheiriceá, mar shampla); comhcheangal
ceangal, nasc, focal a cheanglaíonn dhá abairt nó dhá fhocal le chéile (ach agus agus, mar shampla)
