Foclóir Gaeilge–Béarla
Ó Dónaill, 1977
An Foclóir Beag
Ó Dónaill & Ua Maoileoin, 1991
English–Irish Dictionary
de Bhaldraithe, 1959
Gramadach
Foghraíocht
aoladh
aolchoinneal
aolchuisne
aolmhar
aoluisce
aon
aon-
aonach
aonad
aonar
aonarach
aonarán
aonbheannach
aonchéileachas
aonghin
aonraic
aonrú
aonta
aontacht
aontachtaí
aontaitheoir
aontaobhach
SAINMHÍNITHE AGUS ABAIRTÍ
SAN FHOCLÓIR BEAG
aon rud beo (ach amháin planda) a bhfuil mothú agus cumas gluaiseachta ann; aon bheithíoch ceathairchosach
ceann amháin (a haon); duine nó rud amháin (gach aon); cárta imeartha nach bhfuil ach marc amháin air (an t-aon muileata); ar bith (níl aon duine istigh); céanna (tá siad ar aon dath le chéile); amháin (an t-aon iníon atá acu)
aon rud streachlánach salach; amadán, óinseach
tarraingt de dhorn nó d'arm ar dhuine nó ar rud; tarraingt speile in arbhar; tarraingt rámha in uisce; iarracht snámha; preabadh croí nó cuisle; bualadh cloig (ar bhuille a haon); caill, dochar (is mór an buille orthu é)
líonadh aráin etc. in éan rósta; ceirín; bolg, aon rud séidte
seanbhean ghránna; aon rud atá seargtha
aon rud cruinn ar dhéanamh sásair
aon rud atá ceaptha nó cumtha go deas; dhá phíosa aráin agus bia éigin eile eatarthu
liathróid snátha nó corda; aon rud cruinn nó teann (ceirtlín cabáiste; ceirtlín fir)
ceann de dhá bhall chruinne bhainniúla ar ucht mná; aon rud i gcosúlacht cíche
aon rud a chuireann srian le duine, bac
carraig nó smut de charraig; seoid (cloch uasal); aon rud cosúil le cloch (cloch phluma, cloch shilín; cloch dhuáin); aonad meáchain = 14 pt. nó 6.35 kg.; cladach (iascach cois cloiche); carraig san fharraige; magairle
aon rud a úsáidtear mar chlúdach
marc (comhartha cluaise, comhartha ceiste); nod a thugann rud le fios (rinne sé comhartha dom); tuar a léiríonn rud atá le teacht (comhartha fearthainne); rian, cosúlacht (comhartha scine; ní bhfuair sé ach comhartha); aird, ceann (ná tóg aon chomhartha de); fógra, méar eolais (comharthaí bóthair); rian aitheantais (comharthaí aithne, comharthaí sóirt)
rud agus gan aon choinne leis a tharlaíonn i gcomhthráth le rud eile, comhtheagmhas
solad atá ciorclach as a bhun agus a thagann go dtí pointe ag a bharr; aon rud ar dhéanamh cóin
rud ar aon déanamh le + nó x; fráma mór adhmaid a gcrochtaí duine a bheadh daortha air fadó; siombail an chreidimh Chríostaí; angar, pionós (na crosa atá i ndán dúinn); cosc, bac (cros a chur in éadan ruda); dochar, millteanas (páistí ag déanamh cros)
aon rud atá lúbtha ar dhéanamh an duáin; crúb, lapa, lámh
poll guairneáin; lár srutha; lár aon ruda
aghaidh, éadan (cúinse a thabhairt do rud); geáitse (bíonn mórán cúinsí ar siúl aige); leithscéal, coinníoll (ar aon chúinse; ghlac sé leis gan chúinse); cleas, beart glicis (fear cúinsí é sin)
a dó nó a trí de rudaí; péire; dhá rud óga a shaolófaí in aon bhreith
lí nó cosúlacht ruda nuair a bhíonn solas air (dath dearg, dath buí, dath gorm, dath glas); dealramh (dath na fírinne); dada, faic (níl a dhath, aon dath, fágtha)
dath dearg nó aon rud atá dearg
an scamall a éiríonn as aon rud ar lasadh, toit; gal
aon ní a dhéanann rud amháin difriúil le rud eile, difríocht; an méid is mó uimhir amháin ná uimhir eile de; easaontas
aon rud ar dhéanamh ceirnín gramafóin
bail an ruda atá dlúth, tibhe, fuinteacht (dlús in éadach); mórán, cuid mhaith (an bhfuil aon dlús airgid agat?); fuinneamh, breis gusa (cuir dlús leis an obair)
an méid a fhanann gan ól de dheoch nó gan ithe de bhia, fuíoll nó deasca; aon rud gan mhaith, an chuid is measa de rud
ceart nádúrtha; gnáth-tháille nó luach saothair (do dhualgas a íoc); aon rud atá le déanamh (do dhualgas do Dhia); diúite (saighdiúirí ar dualgas)
ceann de na heilimintí; aon rud a cruthaíodh, créatúr (dúil de dhúile Dé)
amhantar nó aon rud a fhaightear agus gan súil leis; brabach, sochar; creach; saibhreas
aghaidh, an chuid den aghaidh os cionn na súl; aghaidh aon ruda, dromchla réidh; tóin (éadan bairille); ceann (éadan boird, dhá éadan an halla)
aon rud a dhíoltar nó a cheannaítear; feisteas, fearas (earra agus éide); airteagal, éadáil (is olc an t-earra é)
aon rud mór; loc, clós
stumpa; píosa mór; aon rud mór (fairceallach fir, mná)
aon rud mór dá chineál; spaisteoir, leisceoir; turasóir
píopa fada sorcóireach miotail nó gloine nó adhmaid; aon rud atá cosúil le feadán nó le tiúb (ar nós an feadán glóir sa scornach); lintéar nó gáitéar; glór feide nó fead; piachán
ceann de na rudaí crua geala sa bhéal a dhéanann cogaint ar bhia; aon ní cosúil le fiacail (fiacla círe, fiacla sáibh); scéimh, ciumhais (fiacail aille)
aon rud is eol a bheith fíor nó a tharla, nó a nglactar amhlaidh leis
aon rud mar leabhar, iris etc., atá clóite agus foilsithe
grúpa daoine a bhíonn ag obair nó ag imirt ar aon taobh le chéile; criú (foireann loinge); bailiúchán rudaí den chineál céanna (foireann uirlisí, foireann fichille)
aon rud, ar nós teach, túr etc., atá tógtha nó curtha suas; tógáil nó bailiúchán tógálacha
gan aon rud nó aon duine istigh ann (soitheach folamh, spás folamh; teach folamh); gan éifeacht (gáire folamh); in aistear (turas folamh); amú (buille folamh)
fíneog; aon rud beag bídeach (níl oiread na fríde ann)
substaint gharbh, aon rud garbh
aon rud mór dá chineál (garbhóg chloiche, mná)
ceann de na ceithre fhiacail ghéara idir na clárfhiacla agus na cúlfhiacla i mbéal an duine; aon rud géar
aon rud mór dá chineál
aon rud a dhéantar, beart (gníomh fill, gníomh gaisce); feidhm (rud a chur i ngníomh); cumas (tá gníomh fágtha fós ann)
clúdach éadaigh thart ar an gceann (mar chuid de chóta go minic), cochall; aon rud atá cosúil i ndealramh le húda
